Kinderen en zon: zonnebrand of uv-kleding?

Natuurlijk; geen ouder wil zijn kinderen er als een stel vers gekookte kreeften bij hebben lopen. Ook al is zonlicht onontbeerlijk voor de aanmaak van vitamine D°, in de felle zomerzon is je kinderen tegen verbranden beschermen je eerste prioriteit. Maar moet je ze nou wel of niet mummificeren in UV-shirts en UV-petjes, UV-broekjes, UV-waterschoentjes en (ze zijn er) UV-luiers? Op zoek naar de zin of onzin van beschermende kleding, spraken wij met onderzoeksarts cosmetische dermatologie dr. Jetske Ultee.

Smeren of kleren?

Struin het internet af en je vindt zo ongeveer alles aan UV-kleding in miniformaat. Van het hier en daar te lezen verkoopargument dat wereldsterren hun koters in kekke UV-pakjes hijsen, zijn we niet onder de indruk. We zijn geïnteresseerd in de vraag of er verschil is tussen smeren of kleren; tussen zonnebrand of uv-kleding. In ieder geval moet je iets doen, vertelt onderzoeksarts cosmetische dermatologie dr. Jetske Ultee, die in 2012 een campagne startte om ouders te wijzen op het belang van goede zonbescherming. Ultee: “Volgens berekeningen krijgt de komende jaren 1 op de 4 Nederlanders te maken met huidkanker. Dit komt mede door ons zongedrag. Wist je trouwens dat er jaarlijks meer mensen overlijden aan huidkanker dan aan verkeersongevallen? Ik vind het gek dat we wel leren hoe we ons in het verkeer moeten gedragen, maar niet goed weten hoe we moeten smeren. De Nederlandse vereniging van dermatologie adviseert factor 15 voor dagelijks gebruik en factor 30 voor vrije tijd en vakantie. Veel mensen weten niet dat UVA (de meest schadelijke stralen) ook door wolken en glas gaan. Onderzoek toont dat regelmatig gebruik van zonnebrandcrème gedurende de eerste 18 jaar van je leven het risico op huidkanker NMSC (non-melanoma skin cancer) met 78% vermindert.”

Jong geleerd …

Ultee wil maar gezegd hebben: nietsdoen is absoluut geen optie. En dat gaat verder dan je wellicht zou denken: ook in het water of onder de parasol kun je verbranden. Als ouder is er veel om rekening mee te houden. Ultee: “Ik spreek uit ervaring als ik zeg dat het lastig kan zijn je kinderen goed te beschermen. Ze zijn veel buiten en hebben soms gewoon echt geen zin in een klodder crème op hun gezicht. Mijn advies: begin zo jong mogelijk, dan wordt het net zo gewoon als je tanden poetsen en in bad gaan.”

Begin zo jong mogelijk, dan wordt het net zo gewoon als je tanden poetsen en in bad gaan

Niet nieuw

Maar waarom je kind in UV-beschermende kleding steken als het nou net zo lekker weer is en je dikke winterjas de berging in kan? Eerste steekhoudende argument in de UV-marketing is de bescherming die het biedt: een hele dag instant factor 50+ beschermd. Smeer daar maar eens tegenop. Hoe werkt die kleding eigenlijk? “Bepaalde stoffen, zoals katoen, kunnen UV-straling absorberen en reflecteren”, zegt Ultee hierover. UV-kleding is eigenlijk ook helemaal niet nieuw. Ultee: “Een normale spijkerbroek beschermt je ook tegen de zon. Maar ja, dat is natuurlijk niet zo fijn als je op het strand bent. Andere normale kledingstukken helpen ook wel, maar de bescherming is zeer laag. Neem een wit t-shirt: dit geeft een SPF°° van 3 of 5. En donkere kleuren, zwart of blauw, absorberen beter dan pastelkleuren als roze en paars.”

Belangrijk is volgens Ultee de manier waarop de kleding gemaakt wordt: “Hoe dichter de stof geweven is, hoe meer bescherming het biedt. UV-kleding is doorgaans van zeer dicht geweven kunstvezel en biedt bescherming door straling te absorberen en reflecteren.”

Kun je volledig beschermd zijn tegen de zon?

“Nee. Zonnebrandcrème met SPF15 beschermt voor 93% tegen UVB-straling en SPF 30 voor 97%. UV-kleding biedt evenmin 100% bescherming. Hier is de gebruikte soort stof en de kledingkleur mede bepalend voor de mate van bescherming. UV-kleding heeft wel een voordeel ten opzichte van crème: het beschermt ook tegen UVA-straling. Dat is bij zonnebrandcrèmes alleen zo als het apart genoemd wordt op de verpakking.”

Het beste advies aan ouders is verschillende maatregelen combineren: “Smeer je kinderen volgens de regels in met goede zonnebrandcrème°°°. Onthoud daarbij: qua ingrediënten is er nauwelijks verschil tussen producten voor kinderen en volwassenen.” Goed om te weten als dat olijk gekleurde flesje leeg is tijdens je vakantie. Nog een waarschuwing: er bestaan geen crèmes die de hele dag beschermen. “Zaken als je huidtype en je bezigheden hebben bijvoorbeeld allemaal invloed op de werkingsduur van een product. Fabrikanten weten dat ook wel, maar je vindt het alleen in heel kleine lettertjes terug op hun websites.” Andere maatregelen om te combineren met goed smeren of UV-kleertjes aandoen: “Zoek van 12:00 tot 15:00 de schaduw op. Bescherm de ogen met een zonnebril. Zet een pet of hoed op. En gebruik je UV-kleding, let dan op dat de onbedekte delen van de huid toch ingesmeerd moeten worden.”

Is er wel verschil tussen smeren of kleren?

“Het gaat vooral om goede bescherming, of je nou zonnebrandcrème of kleding gebruikt. Als je een erg gevoelige huid hebt, bijvoorbeeld met eczeem, en je kunt moeilijk crèmes verdragen, dan kan UV-kleding een oplossing zijn. Maar het belangrijkste is vooral: wees niet bang van de zon. We worden er gelukkig van en het is goed voor onze gezondheid. Dus of je je kinderen nou goed beschermt door ze in te smeren of UV-kleding aan te trekken, geniet vooral van de zon.”

° Over de aanmaak van vitamine D zegt dr. Ultee: “UVB straling zet onze huid aan tot het maken van vitamine D3. Op basis van onderzoeksgegevens weten we dat de meeste kinderen in het voorjaar of de zomer aan 10 minuutjes per dag UVB straling al genoeg hebben om voldoende vitamine D3 aan te maken. Hoogzomer kan 2 tot 5 minuten al volstaan voor de maximale vitamine-D-productie. Langer in de zon is voor het aanmaken van vitamine D zinloos: je lichaam breekt het overschot af. Het is lastig van tevoren exact te zeggen hoe lang het bij je kind duurt om vitamine D aan te maken. Van invloed zijn onder meer de blootgestelde oppervlakte van je huid, huidskleur, stralingskracht (die hangt af van het seizoen en waar op aarde je je bevindt) en de genen die je van je ouders hebt meegekregen.”

°° SPF staat voor Sun Protection Factor. Het geeft de mate van bescherming tegen UVB-straling aan en geeft aan hoeveel keer langer je in de zon kunt zijn zonder verbranden. Heb jij zonder bescherming bij 10 minuten zon nog net geen last van verbranden, dan kun je bij een SPF van 3 dus 30 minuten in de zon blijven en bij factor 50 wel 500 minuten.

°°° Gebruik altijd milde producten zonder irriterende ingrediënten, is het advies van Ultee. “Parfum, geur- en kleurstoffen en citrusextract kunnen fototoxisch zijn. Dat wil zeggen dat ze in combinatie met de zon vervelende vlekken op je huid kunnen geven.” Let sowieso altijd goed op wat er in de crème zit die je wilt kopen. Het maakt nogal verschil welk zonfilter – het ingrediënt dat daadwerkelijk de straling tegenhoudt – in de zonnebrandcrème zit. Ultee: “Een ingrediënt als ozybenzone kun je maar beter vermijden. Dit wordt makkelijk opgenomen door je huid en komt dus eenvoudig in je lichaam terecht. Goede zonfilters zijn onder meer titanium dioxide, zinkoxide, tinosorb S en M, Mexoryl XL en Mexoryl SX.” Kortom: bestudeer eens een keer het etiket voor je een flesje zonnebrandcrème koopt!