Kamperen met onweer – wat te doen bij onweer op de camping

Tijdens het avondeten horen we het donderen in de verte. Niet direct reden tot zorg, maar toch… Het is de zomer van 2011 en we hebben voor het eerst sinds lange tijd de tent weer eens opgezet. Op Camping de Harmonie zo’n 20 kilometer van Trakai in Litouwen. De setting is prachtig; aan de rand van het bos met uitzicht op een vijver waar uitbundig bloeiende witte hortensia’s omheen groeien. Bij gebrek aan een internetverbinding sms-en we het thuisfront om te vragen wat het advies is bij kamperen met onweer. Het antwoord komt snel; uit de tent en in de auto. Goed om te weten…

Uit de tent in de auto

Rond drie uur ‘s nachts begint het gedonder en gebliksem om ons heen serieuze vormen aan te nemen. Het begint hard te waaien en te regenen en de tijd tussen bliksem en donder neemt snel af. Uit de tent en in de auto dus… Met drie kinderen die nauwelijks wakker te krijgen zijn, is dat nog een hele onderneming. We tillen drie slappe vaatdoeken uit hun slaapzakken en dragen ze door de regen naar de auto. Daar zetten we ze in hun autostoeltjes. We vergewissen ons ervan dat alles droogstaat, ritsen snel de tent dicht en gaan er zelf bij zitten.

Het is een heus spektakel buiten van lichtflitsen en harde klappen, waardoor de kinderen toch langzaam ontwaken. Ze vinden het wel spannend zo; midden in de nacht opstaan en naar het onweer kijken. We bespeuren zelfs een lichte teleurstelling als de bui overtrekt en we de hele onderneming in omgekeerde volgorde herhalen. Gelukkig is het nacht; binnen vijf minuten is iedereen weer in dromenland.

Maar waarom moet je eigenlijk uit je tent en in de auto? 

Een tent bestaat meestal uit een metalen frame (tentstokken) en zeildoek. Omdat metaal een goede geleider is, zal de bliksem bij een tent inslaan op een stok. Maar de bliksem kan ook in een nabijgelegen boom, paal of hekwerk slaan. In beide gevallen zal de bliksem zich via de grond verspreiden naar de voorwerpen die in de tent liggen. Jij bijvoorbeeld. Hoe kleiner de afstand tussen het inslagpunt en je tent is, hoe groter het gevaar. Een tent biedt dan ook geen enkele bescherming tegen blikseminslag.

Bij kamperen met onweer vormt een auto (waarvan de carrosserie helemaal van metaal is) – anders dan een tent – een ‘Kooi van Faraday’. De elektrische stromen die over deze kooi lopen, hebben geen enkel elektrisch effect in de kooi. Als de bliksem inslaat merk je daar in de auto dus weinig van, afgezien van een enorme knal en mogelijke schade aan elektronische apparatuur. Houdt wel alle ramen en deuren gesloten en blijf tijdens het onweer van de metalen delen van de auto af. De bliksem vindt zijn weg naar de grond via de buitenkant van de auto. De restlading die na een inslag op de auto achterblijft is zeer gering. Wacht na het onweer voor de zekerheid een kwartiertje voordat je uitstapt. Dat je beter eerst met de auto tegen een paaltje kan rijden voordat je uitstapt, is onzin.

Hoe bepaal je het goede moment om in actie te komen? 

Tel het aantal seconden tussen bliksem en donder. Volgt de donder binnen 10 seconden na de flits, zoek dan snel een veilige schuilplaats. Het aantal kilometer tussen jou en het onweer bereken je door het aantal seconden door 3 te delen.

Wat moet je doen als je geen auto hebt?

Op het moment dat het serieus gaat onweren, is het belangrijke om direct onderdak te zoeken. Liefst in een volledig ommuurd huis zoals het restaurant of de receptie, maar bij gebrek aan beter is het sanitairblok ook prima. Is er helemaal geen mogelijkheid om te schuilen in je directe omgeving, hurk dan in het midden van je tent op een droge mat (isolatie) en blijf zo ver mogelijk bij tentstokken vandaan. Ga niet schuilen onder een boom en ga (of blijf) ook niet liggen.

Het contact tussen jouw lichaam en de grond moet zo klein mogelijk zijn. Want na een inslag verplaatst de lading zich zoals gezegd door de grond. Hoe minder contact je met de aarde hebt, hoe kleiner de kans dat de lading een weg zoekt door jouw lichaam. Houd je voeten tegen elkaar aan. Wijd staande voeten kunnen zorgen voor een spanningsverschil tussen je voeten, waardoor de kans bestaat dat de stroom door je lijf gaat lopen – je ene voet in en je andere uit – en vitale organen worden geraakt.

Ben je veilig bij kamperen met onweer in een vouwwagen, caravan of camper?

Caravans en campers zijn meestal van metaal en bieden een redelijke bescherming tegen blikseminslag, omdat de buitenwand de elektriciteit afvoert. Een vouwwagen bestaat net als een tent uit metalen stokken en zeildoek en is volgens de experts net zo onveilig als een tent. Zit je met onweer in je caravan of camper zorg dan dat de ramen en deuren dicht zijn en een eventueel hefdak naar beneden. Verder wordt aangeraden bij onweersdreiging de aansluiting op het elektriciteitsnet af te koppelen en de snoeren veilig op te bergen. Dat geldt ook voor de antenneaansluiting. Doe dit nooit tijdens het onweer! Antennes en schotels kun je beter inklappen of weghalen omdat het perfecte bliksemafleiders zijn. Blijf je met je caravan of camper langer op één plek, dan is het raadzaam het chassis te aarden. De meest veilige plek in een camper is trouwens de stuurcabine.

Waar moet ik op letten als ik mijn tent/vouwwagen/caravan/camper neerzet?

Bliksem heeft een voorkeur voor hoge punten in een open ruimte. Zet daarom nooit je tent op op het hoogste punt van een camping. Ook niet op het laagste punt trouwens, want dan loop je het risico dat al het water jouw tent in stroomt. Een plek in de buurt van metalen hekken of palen kan je ook maar beter mijden. Net als een plek onder een boom. Lastig, want die boom geeft ook net dat broodnodige beetje schaduw…