Waar de oostelijke hellingen van de Vogezen de Rijn raken, ligt het bekende Franse wijngebied de Elzas. Op deze smalle, glooiende strook land tussen Straatsburg (noord) en Mulhouse (zuid) willen de druiven goed groeien. En dat kan je niet ontgaan als je door dit gebied rijdt; op bijna alle hellingen groeien wijnranken. Het meest zuidelijk wijngebied van de Elzas ligt tussen Thann en Cernay: La Porte Sud. In tegenstelling tot de andere wijngebieden in de Elzas liggen de wijngaarden van La Porte Sud niet op de oostelijke, maar op de zuidelijke hellingen van de Vogezen. En in La Porte Sud kan je op verschillende plekken wandelen door wijngaarden in de Elzas. Een leuke manier om kennis te maken met deze wijnstreek. Ook met kinderen.

Wandelen door wijngaarden in de Elzas
Ik verblijf in de zomer met de kinderen een week in Steinbach. Dat klinkt Duits, maar is een dorpje net buiten het Franse Cernay. Op zoek naar een bakker kom ik in Cernay de VVV tegen. Een aanrader, want ze hebben er veel informatie over de omgeving. Ik vind een folder van Tourisme Alsace met Sentiers Viticoles; wijnroutes. In de folder staan drie korte routes door drie verschillende wijngaarden: Grand Cru du Rangers, Côte 425 en Coteaux du Vieil Armand. Alle drie de routes zijn 5 km lang (sommige kan je zelfs inkorten) en dus prima geschikt om met kinderen te wandelen. Ik kies de route door de wijngaarden van Côte 425, omdat het startpunt het dichtstbij onze accommodatie ligt.

Côte 425
We moeten wel even zoeken naar het startpunt. Dat ligt aan de Rue de Cernay tussen Steinbach en Cernay bij het kapelletje Chapelle du Birling. Dit kapelletje vind je op de hoek met Rue de la Chapelle (en dus niet bij het kerkachtige gebouwtje op de hoek met Rue des Puits). Na een paar honderd meter slaan we rechtsaf de wijngaarden in. De route wordt duidelijk aangegeven door witte bordjes met een open rode cirkel erop.

We slingeren op enige hoogte tussen de wijnranken waaraan grote trossen blauwe druiven hangen. Beneden ons zien we Cernay en de weg naar Vieux-Thann. De kinderen kunnen de verleiding niet weerstaan en moeten even proeven. Jammer genoeg smaken deze druiven veel zuurder dan die in de supermarkt. Na een kilometer of twee verlaten we de wijngaarden en lopen het bos in. Daar maken we een draai de helling op om vervolgens iets hoger tussen de wijnranken terug te lopen.


Eerste Wereldoorlog
In dit gebied is in 1914 flink gevochten, waarbij deze wijngaard en het dorp Steinbach het ene moment in Franse en het andere in Duitse handen waren. Begin januari 1915 kwam Steinbach definitief in handen van de Fransen. De Duitsers hielden Côte 425 ondanks herhaaldelijke aanvallen tot het einde van de oorlog in bezit. De wijngaard is tijdens de bijzonder heftige gevechten in dit gebied geheel verwoest. Het wijnlabel Côte 425 bleef echter behouden. Daarom is deze wijngaard vanaf 1920 opnieuw aangeplant en daarmee relatief jong.
Tijdens onze wandeling komen we op verschillende plekken herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog tegen. In het bos staat een monument ter herinnering aan de gevechten die hier plaatsvonden op 7 januari 1915; de ultieme poging van het 297e Franse regiment om na Steinbach ook Côte 425 terug te veroveren op de Duitsers. Dit mislukte echter jammerlijk… Halverwege de weg terug, komen we langs het Monument de la Côte 425; een obelisk-vormige gedenksteen met inscriptie die herinnert aan de het lijden van de soldaten van beide partijen en symbool staat voor de verzoening en vrede tussen Frankrijk en Duitsland. Naast de gedenksteen staat een groot bord met foto’s en uitleg in het Frans en Duits over het verloop van de gevechten in dit gebied. Vlak voordat we de wijngaard verlaten komen we nog een aantal ronde bunkers tegen met uitzicht op het omliggende land.


Voor de kinderen is de route een beetje eentonig (want wijnranken boven en onder ons waar je natuurlijk niet doorheen kunt rennen). Het bos is dan ook een welkome afwisseling. Net als de herinneringen aan de oorlog, waar we even kunnen stilstaan bij wat er hier gebeurd is. Maar de zon schijnt – ondanks dreigende onweerwolken en gerommel in de verte – en dus zijn we rond voordat we er erg in hebben. Vanzelfsprekend ga ik na deze wandeling in de lokale supermarkt op zoek naar een fles witte wijn van Côte 425. Ik zie ‘m niet meteen, maar de behulpzame medewerkers wijst ‘m me zo aan. Het is een Pinot Gris uit 2017 (het Franse broertje van de Pinot Noir) die ik heel lekker vind.
Grand Cru du Rangen en Coteaux du Vieil-Armand
Van de drie wandelingen door de wijngaarden van La Porte Sud, wandelden wij de middelste. Net buiten Thann – ten westen van Côte 425 – ligt wijngaard Gran cru du Rangen, de meest zuidelijke wijngaard van de Elzas en de enige die de kwalificatie Grand Cru heeft. De wandelingen door Gran cru du Rangen variëren in lengte: 2,2, 3 of 5 km. Langs de route staan 19 informatieborden waarop een Bangard – een vroegere bewaker van deze wijngaard – je uitleg geeft over de wijngaard.
Ten oosten van Côte 425 ligt het wijngaard Coteaux du Vieil Armand, tussen de dorpjes Uffholtz en Wattwiller. Ook deze wijngaard werd – net als Côte 425 – in de Eerste Wereldoorlog volledig verwoest en later opnieuw aangeplant. De routes van 3,5 of 5 km worden aangegeven door middel van witte bordjes met een open zwarte cirkel.
Wijnwandelingen combineren in La Porte Sud
Wil je wel wandelen door wijngaarden in de Elzas, maar vind je 5 km te weinig? Het is mogelijk de routes door alle drie de wijngaarden te combineren tot een rondwandeling van zo’n 16 km. Deze kan je beginnen in Thann of Wattwiller. Je volgt de witte bordjes met de open gele cirkel.
Je kunt de route die wij liepen, vinden op deze pagina van Visit.Alsace. Onderaan deze pagina vind je ook een link naar de routes door de wijngaarden Gran cru du Rangen en Coteaux du Vieil Armand.

Wijnwandelingen op andere plekken in de Elzas
Wil je op een andere plek wandelen door wijngaarden in de Elzas? Ook dat kan. Op de website Route des Vins vind je zo’n 50 wijnwandelingen op verschillende plekken in de Elzas.
Route des Vins d’Alsace (Route van de Elzaswijnen)
Thann – dat in de zuidelijkste punt van de Elzas ligt – is ook het zuidelijke startpunt van de Route des Vins d’Alsace. Deze (auto)route van 170 kilometer verbindt Thann met het dorp Marlenheim in het noorden van de Elzas. Onderweg kan je volop kennismaken met deze mooie streek. Rij door glooiende landschappen en door pittoreske dorpjes met vakwerkhuizen. Bezoek kastelen en wijndomeinen of laat je verrassen door de mooie natuur. De Route des Vins d’Alsace bestaat sinds 1953 en is daarmee de oudste toeristische wijnroute van Frankrijk.