Tussen oorlog en vrijheid – op pad in en rond Ieper met kinderen

Denk je aan Ieper, dan denk je aan de Eerste Wereldoorlog. Aan begraafplaatsen en loopgraven. Niet de meest ideale plek om met kinderen naar toe te gaan dus… Fout! Ieper is niet alleen een hartstikke leuk stadje. Er is ook nog eens heel veel te zien en te doen in en rond Ieper met kinderen (de Westhoek). Ook dingen die niets met de oorlog te maken hebben. Zelf vind ik het wel belangrijk ook dat aspect van Ieper met kinderen te beleven. Daarom koos ik tijdens mijn bezoek aan de Westhoek voor een combinatie van beide….

Vestingwandeling

Ieper is een vestingstad die ontstaan is in de 11de eeuw. De in eerste instantie aarden beschermingswallen worden gedurende de eeuwen die volgen versterkt met muren en torens. Rond 1680 wordt de vesting verder uitgebreid en krijgt het de vorm die ook nu nog te zien is. Hoewel niet meer helemaal intact, is Ieper de best bewaarde vestingstad in België. Voor volwassen is er een vestingwandeling die start bij het onthaalcentrum De kazematten (2,6 kilometer). Voor kinderen is een aparte doe-tocht: Speuren over de vesting met Siper (1,50 euro).Deze route van 3 kilometer voert over de vestingmuren vanaf de Esplanade (het Kruitmagazijn) tot bijna aan de Menenpoort. Niet alleen is de speurtocht prachtig vormgegeven, hij is voor kinderen ook nog eens heel goed zelf te doen.

De eerst helft van de tocht moeten ze foto’s zoeken die verstopt zijn in de bomen. De foto’s hangen er zo opvallend bij, dat ze niet te missen zijn en bovendien staat op de kaart aangegeven waar je ze ongeveer kunt vinden. Hoe het komt dat we er één niet gevonden hebben, is dus nog steeds een raadsel… 😉 Het tweede deel van de tocht is iets ingewikkelder. Nu moeten ze aan de hand van een foto de juiste plek op de route zoeken en daar een vraag beantwoorden. Het antwoord moeten ze invullen in een puzzel en met de letters daarvan kunnen ze de sleutelzin vinden. En zo is deze speurtocht leuk voor jongere en wat oudere kinderen.

Yper Museum

In juli 2018 opende het Yper Museum zijn deuren in een vleugel van de beroemde Lakenhallen. Een museum dat Ieper en de Westhoek in al zijn facetten belicht. Elf eeuwen lang. Een ontzettend leuk interactief museum, waar mijn kinderen heel enthousiast over zijn. Niet alleen zijn de verschillende ruimtes mooi vormgegeven, er is ook heel veel te zien, te horen en te doen. Ook voor kinderen. Met de kattenpootarmband die ze aan de balie krijgen, kunnen ze in de museumruimtes digitale spelletjes ontgrendelen en muntjes verzamelen. Al doende leren ze ook nog het één en andere over de geschiedenis van Ieper en de Westhoek. Echt een aanrader als je in Ieper bent!

Wil je meer weten over het Yper Museum met kinderen? Ik schreef er een uitgebreid blog over: Munten verzamelen en katten zoeken in het Yper museum.

Kattenjacht

De link tussen katten en Ieper kon ik – eerlijk gezegd – zelf niet zo snel leggen, maar heeft alles te maken met de lakenindustrie die bloeide in het Middeleeuwse Ieper. Die trok namelijk muizen aan en om deze te bestrijden werden katten ingezet. Jammer genoeg kwamen de katten – toen ook hun aantal te hoog werd – niet altijd even vrolijk aan hun einde (ze werden van de Lakenhallen afgegooid), maar die traditie bestaat al enige tijd niet meer… Het verklaart in ieder geval wel de kattenpootarmbandjes in het museum en Kattenjacht, de speciale stadswandeling voor kinderen ontwikkeld door het Yper Museum.

Om Kattenjacht te kunnen spelen moet je de app Ojoo downloaden. Daar vind je het spel tussen de beste citygames (en anders zoek je ‘m even). De route start op de Grote Markt voor de Dienst Toerisme. Op je scherm zie je waar je heen moet (de rode kat) en waar je zelf bent. Als je op een kat ‘staat’ dan volgt uitleg of een spelletje. Daarmee kan je punten verdienen. Jammer genoeg werkt de app niet heel goed op mijn telefoon waardoor de spellen niet goed laden en de kinderen niet snappen hoe het werkt. Ze hebben er dan ook snel genoeg van. We doen ongeveer de helft van de route – tot aan de Menenpoort – en haken dan af…

Last Post onder de Menenpoort

De Menenpoort in Ieper is een belangrijk oorlogsmonument. De poort is in 1927 gebouwd door de Britten op de plek waar ooit de oostelijke toegangspoort tot de stad stond. Het is een herdenkingsmonument voor de 55.0000 Britse soldaten die na de Eerste Wereldoorlog niet terugkeerden en van wie de resten nooit gevonden zijn. Hun namen staan vermeld op de muren van de poort. Sinds 1928 wordt onder de Menenpoort elke avond een herdenkingsdienst gehouden voor deze soldaten. ELKE avond! Om 8 uur.

Wij gaan natuurlijk ook, want Ieper en de Eerste Wereldoorlog zijn onlosmakelijk verbonden. Dus dit hoort wat mij betreft gewoon bij een bezoek aan Ieper. Kinderen of niet. Ik hoef de kinderen niet uit te leggen dat deze herdenking hetzelfde is als de Nederlandse dodenherdenking op 4 mei. Dat weten ze wel. Ik laat ze dan ook met een gerust hart vooraan staan (want dat mag van alle lieve mensen die er al staan als wij aankomen), want ze weten dat ze na de trompetten twee minuten stil moeten zijn. Zelf neem ik genoegen met een plekje achteraan, want het is druk…

Deze plek waar zoveel mensen gesneuveld zijn, geeft deze herdenking voor mij wel een extra lading. Na de twee minuten stilte zijn er nog best veel mensen die kransen leggen bij het monument. Middelbare scholieren voornamelijk. Misschien om voorouders te eren. Misschien namens hun school… Het duurt dus nog wel even voor de bijeenkomst voorbij is. De kinderen zijn gepast onder de indruk. We praten nog even na over deze bijzondere gebeurtenis onder het genot van een ijsje en een kop koffie…

Tyne Cot

Vanwege de Eerste Wereldoorlog vind je in het gebied rond Ieper overal begraafplaatsen. In dit gebied – dat 5 jaar lang in de frontlinie lag – vonden zo’n 500.000 mensen de dood. Je kunt er bijna niet omheen en dat doe ik dan ook niet. Ik kies ervoor met de kinderen naar Tyne Cot te gaan; de grootste Britse militaire begraafplaats op het Europese vasteland. Hier liggen zo’n 12.000 Britse (en andere Commonwealth) soldaten begraven die gesneuveld zijn in de Eerste Wereldoorlog.

We lopen vanaf de parkeerplaats naar het bezoekerscentrum. Binnen zijn op twee wanden beelden van de oorlog te zien. Foto’s van soldaten die de oorlog niet overleefden, worden één voor één getoond. In het midden is een vitrine met spullen die gevonden zijn met daaronder een weergave van hoe het uit de grond kwam. In het andere deel een vitrine langs drie wanden met hierin briefjes en persoonlijke items van mensen die niet terugkeerden. Op de grijze muren staan quotes. De kinderen kijken geïntrigeerd naar de filmpjes. Tenzij ik ernaast blijf staan, kan ik niet precies zien wat ze kijken. Maar ik heb niet de indruk dat het té schokkend is…

Vanuit het bezoekerscentrum lopen we langs de muur om de begraafplaats heen naar de toegangspoort aan het ander uiteinde. We zien een zee van grafstenen, twee bunkers, een kruis in het midden en achterin over de hele breedte een gedenkmuur met de namen van de vermisten van na 15 augustus 1917. We lopen langs de graven. Op sommige staat een naam, van sommige is alleen het regiment bekend en van anderen helemaal niets. Ze komen overal vandaag, wat de kinderen helpt een goed beeld te krijgen van een ‘wereldoorlog’. Toch zijn zij vooral geïnteresseerd in het hier en nu. De data van overlijden bijvoorbeeld. ‘Kijk M, deze is gestorven op jouw verjaardag…’. We zien overal klaproosjes liggen – het herdenkingsteken voor de gevallenen in de eerst wereldoorlog (en daarna). Als we langs de herdenkingsmuur gelopen zijn, verlaten we de begraafplaats weer via de achteringang.

Memorial Museum Passchendaele 1917

Tyne Cot ligt in het dorp Passendale (Zonnebeke) waar tijdens de Derde Slag om Ieper in 1917 maandenlang gevochten is en meer dan honderdduizend soldaten omkwamen. In het Memorial Museum Passchendaele 1917 hebben ze een interactieve tentoonstelling die je een beeld geeft van het leven op en rond de slagvelden in die tijd. In de Dugout Experience (onderdeel van het museum) beleef je hoe het moet zijn geweest in de loopgraven. Ik wil graag nog een keer naar dit museum met de kinderen, maar kom er dit keer alleen om bij de toeristische dienst weer zo’n mooie speurtocht te kopen.

Kasteeldomein Zonnebeke

Het Memorial museum Passchendaele 1917 is gehuisvest in het Kasteel dat in het Kasteeldomein van Zonnebeke staat. Van 1072 tot 1796 lag op deze plek een Augustijnenklooster. Om het kasteel – dat dateert van na de Eerste Wereldoorlog – ligt een groot park met een vijver. In een apart deel van het park zijn 7 herinneringstuinen aangelegd in de vorm van klaprozen. Deze tuinen zijn ingericht door de landen die meestreden in de Slag bij Passendale. Kinderen kunnen zich in het Kasteeldomein vermaken met de doe-tocht ‘De verdwenen steen van Zonnedael’. Maar je kunt ze ook loslaten in de speelzone die grenst aan het terras van bistro-theehuis Koklikoo (van het Franse woord “Coquelicot”, dat Klaproos betekent)…

Polygoonbos

Ten zuiden van Zonnebeke ligt het Polygoonbos, ook wel Doelbos genoemd. Het is een klein overblijfsel van wat ooit een groot woud was dat toebehoorde aan de Augustijnenabdij van Zonnebeke. Het is een belangrijk broedgebied voor roofvogels, maar die zien we jammer genoeg niet. We beginnen onze wandeling op de hoek van de Lotegatstraat en de Lange Dreve en gaan op pad met Wannes. Samen met hem gaan de kinderen op zoek naar sporen in het Polygoonbos. Bij deze doe-tocht moeten de kinderen vragen beantwoorden over de dieren die in dit bos leven. En ze leren tegelijkertijd ook nog wat over het oorlogsverleden op deze plek. De speelzone – helemaal aan het begin van de route – slaan we omwille van de tijd over. Wel stoppen we even bij Buttes New British Cemetry.

Hill 60 en Caterpillar Crater

Niet echt een ‘leuke’ activiteit met kinderen, maar wel één die ze een beeld geeft van hoe heftig het er hier in de oorlog aan toe ging, is Hill 60. Hier is het landschap dat ontstaan is door de vele bominslagen bewaard gebleven. Het zit vol bulten en gaten. Via een planken wandelpad kan je er ‘doorheen’ lopen. Vlakbij Hill 60, aan de andere kant van de spoorlijn, ligt Caterpillar Crater; een bomkrater die nu vol water staat.

Provinciedomein Palingbeek

Provinciedomein Palingbeek is een natuurgebied bij Zillebeke. Er is een bezoekerscentrum, een speelplein en een speelbos. Maar als wij er zijn, regent het een beetje dus slaan we dit allemaal over. We gaan meteen het bos in. De kinderen hebben ondertussen een goed beeld van een loopgravenoorlog. Als we over een bospad lopen met aan weerskanten een greppel, legt zoon P nog even aan zijn broers en zus uit dat in de oorlog dan dus de Duitsers aan de ene kant van het pad in de greppel lagen en de Britten aan de andere.

Ook in Provinciedomein Palingbeek zijn de sporen van de oorlog nog zichtbaar in het landschap. En net als bij Hill 60 is ook hier een wandelpad aangelegd over de oneffen grond. Langs het pad staan grote houten luidsprekers waarin gedichten voorgedragen worden. Het intrigeert de kinderen. Aan de overkant van het pad is een soort bezoekerscentrumpje waar een film te zien is over het verloop van de oorlog. Aan de andere kant van het bezoekerscentrum lag het indrukwekkende kunstwerk ‘Coming World x Remember Me’. Een herinnering aan alle soldaten die omkwamen in dit gebied, bestaande uit meer dan een half miljoen ‘eitjes’ van rood aardewerk. Helaas is dat kunstwerk eind november (gedeeltelijk?) afgebroken…

Fietsen

Rond Ieper kan je heerlijk fietsen. Ook met kinderen. De Westhoek is weliswaar een beetje heuvelachtig, maar niet té. Wij fietsen de speciale fietsroute voor gezinnen: Crossen door de bossen met Jaek en Nink. Over deze route van ongeveer 30 kilometer deden wij een hele dag omdat we onderweg meerdere stops maakten. Een deel van de hierboven beschreven activiteiten deden wij tijdens onze fietstocht. Wil je een fietstocht maken rond Ieper met kinderen, dan kan je fietsen huren bij Chez Marie op de Neermarkt 6.

Over onze fietstocht schreef ik een apart blog: Een dagje fietsen in de Westhoek (Ieper en omgeving) met kinderen

Wandelen

Zoals je misschien al gemerkt hebt, ben ik heel enthousiast over de verschillende interactieve speurtochten die je met kinderen kunt doen in de Westhoek. Ze zijn niet alleen prachtig vormgegeven, maar ook veel uitgebreider dan ik ze meestal zie. Veel interactiever ook. In het Polygoonbos moesten de kinderen bijvoorbeeld wel antwoord op de vraag geven, daar het juiste dier bij zoeken en het vakje openmaken, anders wisten we niet waar we heen moesten. Hartstikke leuk! Wil je weten welke tochten er allemaal zijn, kijk dan even op de site van Toerisme Westhoek: https://www.toerismewesthoek.be/nl/westhoek-kd/speuren-door-het-bos. In tegenstelling tot wat op een aantal websites staat, kost een speurtocht 1,50 euro (eind 2018).

In Flanders Fields museum

Tijdens mijn bezoek aan Ieper ga ik niet naar het In Flanders Fields museum. Het In Flanders Fields museum is hèt museum over de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek. Over een bezoek aan dit museum in Ieper met kinderen lees ik wisselende verhalen…

Yorkshire trench & Dug-out

Ik heb mijn kinderen uiteindelijk door tijdgebrek ook niet ‘echte’ loopgraven kunnen laten zien. Ik had naar de Yorkshire Trench & Dug-out gewild. De Yorkshire Trench & Dug-out werd in 1915 gebouwd door de Britten en is gedeeltelijk in de oorspronkelijke staat teruggebracht. De site ligt op een industrieterrein op 4 kilometer van Ieper en is vrij toegankelijk.

Slapen in Ieper

Tijdens mijn bezoek aan Ieper met de kinderen slaap ik twee nachten in Gasthof ’t Zweerd op de Grote Markt. Een fijn en centraal gelegen hotel (en zalencentrum) met een restaurant en een spa (maar die heb ik niet gezien). We hebben een speciale – maar relatief donkere – familiekamer op zolder met een tweepersoonsbed, een eenpersoonsbed en een stapelbed. De kinderen vinden het fantastisch en het levert gelukkig geen problemen op met slapen. Parkeren kan voor de deur op de Grote Markt, maar dat is betaald en voor maximaal 3 uur. Wil je niet elke keer terug om de parkeermeter bij te vullen, parkeer je auto dan gratis aan het Minneplein.

Mijn bezoek aan Ieper met kinderen werd mede mogelijk gemaakt door Toerisme Vlaanderen, maar ik geef zoals altijd mijn persoonlijke mening.