De zachte klanken waaien naar ons toe terwijl we in de zon over de boulevard van Zadar lopen°. De kinderen kijken verwonderd op, zoekend naar de bron van het geluid. Het komt niet van de minikermis die we net achter ons gelaten hebben. Maar waar vandaan dan wel? We lopen verder langs de kade; de zee links, de oude stad van Zadar rechts. Het geluid wordt duidelijker. Het klinkt alsof iemand op met water gevulde flesjes blaast, dan weer hard en dan weer zacht. Maar we zien niemand…
Sea Organ (Zadar)
Dan ontdekken de kinderen gaten in de grond. Ze gaan op hun knieën zitten om te luisteren, hun oren boven de stenen. Dit is het Zeeorgel; een uniek kunstwerk dat gebruik maakt van de beweging van het water om ‘muziek’ te maken. Het geluid dat uit de gaten komt, is betoverend. We zoeken een plekje op de tredes die naar de zee leiden en onderdeel zijn van het kunstwerk. Samen met de kinderen kijken we naar de zee en de bootjes die voorbij varen terwijl we luisteren naar de muziek. Ze kunnen zelf zien en horen dat het geluid harder wordt als er een boot langs vaart en afneemt tot een zacht zuchten als het stil is op het water. De oudste kinderen zijn gefascineerd door het verband tussen water en geluid.
Sea Organ – Morske Orgulje in het Kroatisch – is een muzikaal kunstwerk gemaakt door architect Nikola Bašić, als onderdeel van de renovatie van de kade van Zadar. Het kunstwerk dat in 2005 geopend werd, bestaat uit een vernuftig systeem van 35 buizen van verschillende lengte en breedte waar de lucht door de beweging van het zeewater via die gaten uitgeduwd wordt. En dat veroorzaakt het haast hypnotiserende geluid dat over de kade van Zadar klinkt.
Sun Salutation (Zadar)
Op de kopse kant van het schiereiland waar de oude stad van Zadar op ligt – hemelsbreed 20 meter verderop – vinden we nog een kunstwerk van Bašić met de naam Sun Salutation; Groet aan de zon. Via een paar kleinere cirkels komen we bij een enorme cirkel van 22 meter doorsnede. Dit is het eerste dat de passagiers van de cruiseschepen die hier aanmeren, zien als ze van boord komen. Een groot rond blauw vlak in de kadevloer. De kinderen rennen er rondjes over…
Net als bij het Zeeorgel maakt kunstenaar Nikola Bašić ook bij deze kunstinstallatie gebruik van de natuur. Sun Salutation bestaat uit cirkels met verschillende diameters die gemaakt zijn van zonnepanelen. Gedurende de dag liggen ze er wat onopvallend bij en slaan ze energie op, om ’s avonds te veranderen in 2-dimenstionale discobollen. Bijzonder is sowieso te weten dat het kunstwerk zoveel energie opvangt, dat een deel van de oude stad erop kan functioneren. Dat is nog eens kunst met een praktische inslag…
Sun Salutation moet je echt zien als het donker is, hoewel het er dan een stuk drukker is dan overdag. De grote cirkel staat vol mensen en onder hun voeten straalt een zacht licht in verschillende kleuren die komen en gaan. Op de achtergrond drijven de klanken van het Zeeorgel voorbij. Er wordt gepraat en gelachen, kinderen rennen rondjes en er worden veel foto’s gemaakt. De sfeer is goed, uitgelaten bijna. Deze kunst maakt je blij. Dus blijven wij ook plakken, rennen wij lachend rondjes met de kinderen en maken we selfies zittend op de grond. Hartstikke leuk!
Sea Organ en Sun Salutation zijn twee bijzondere attracties in Zadar; kunstwerken die wat met je doen en ook nog eens leuk zijn voor kinderen. En daarmee zijn ze een welkome aanvulling op de overwegend historische bezienswaardigheden in Zadar. Een aanrader dus, voor iedereen die in de buurt is.
° Wij bezoeken Zadar in de zomer van 2015 tijdens onze rondreis door Zuid-Oost Europa. Lees ook het reisverslag van deze rondreis, te beginnen met deel 1.
