De eerste keer dat we bij Fort Napoleon in Oostende staan, is het een maandagmiddag. Het is kwart over 4; te laat eigenlijk om nog naar binnen te gaan (het fort sluit normaal gesproken om 5 uur). Bovendien is het fort dicht. Ik lees op internet (ja, dat kan je beter vooraf doen) dat het fort in deze tijd van het jaar op maandag en dinsdag gesloten is. Bij toeval zie ik ook dat het fort voor de gelegenheid (1 mei, een feestdag in België) de volgende dag open is.
Als we de volgende morgen aan komen rijden voor poging twee kan ik al niet meer parkeren op de parkeerplaats, zo druk is het. Ik zet de auto langs de toegangsweg en we lopen naar binnen. Of eigenlijk, we stranden voor de deur, want er staat zo’n lange rij dat de moed ons in de schoenen zakt. We maken rechtsomkeer en besluiten het fort voor een ander moment te bewaren…
Op onze laatste vakantiedag (een zaterdag) hebben we het fort nog steeds niet gezien. Ik besluit er met de kinderen heen te gaan voordat we terugrijden naar Nederland. In het fort is namelijk de tentoonstelling ‘Grote kunst voor kleine kenners – doe-expo’ te zien, speciaal voor kinderen. En dat lijkt me leuk in combinatie met de historische locatie. Dit keer kan ik gewoon parkeren op de parkeerplaats en staat er niemand bij de kassa. We lopen door de grote deuren naar de balie waar we – in ruil voor mijn rijbewijs als borg – twee iPods meekrijgen.
Vind het gestolen schilderij
De meneer achter de balie kijkt de kinderen indringend aan als hij ze vertelt dat een dief één van de kunstwerken van de tentoonstelling gestolen heeft. Hij wijst naar een grote witte plek waar ooit een schilderij hing. Nu staat er een groot rood vraagteken op de muur. ‘Met jullie hulp kunnen we het vermiste schilderij misschien terugvinden’, zegt hij. Hij geeft ze alle vier een boekje met opdrachten (en vier ronde stickertjes). Eerst moeten ze een puzzeltje maken door bij elk schilderij een vraag te beantwoorden. Dat kan door de tekst bij het schilderij te lezen of door naar de iPod te luisteren. ‘Als jullie alle vragen goed beantwoord hebben,’ gaat hij verder, ‘lees je van boven naar beneden in de puzzel een eerste hint’.
Als dat gelukt is, mogen de kinderen een verdieping naar beneden. Daar moeten ze een aantal opdrachten doen waarmee ze de cijfers van de code kunnen vinden. Deze code hebben ze nodig om op de plek te komen waar ze het schilderij terug kunnen vinden… De kinderen knikken; ze snappen de ernst van de situatie en ook wat er van hen verwacht wordt. Snel gaan ze in tweetallen op pad om de benodigde informatie te verzamelen.
Grote Kunst voor Kleine Kenners
Aan de muren van het vijfhoekige fort hangen 14 schilderijen. Het zijn kinderversies van bestaande schilderijen – naast bijna elk kinderschilderij hangt ook een foto van het origineel – gemaakt door Thaïs VanderHeyden. Zij schilderde de schilderijen in eerste instantie voor haar eigen kinderen en besloot er pas later – mede door het enthousiasme van haar kinderen – een boek van te maken dat de schilderkunst door de eeuwen heen laat zien. Op haar boek ‘Grote Kunst voor Kleine Kenners’ is deze doe-tentoonstelling gebaseerd. En toegegeven, deze schilderijen zijn – veel meer dan de originelen – aansprekend voor kinderen. Wat ook helpt is dat niet bij elk schilderij een bordje met een saai verhaaltje hangt (of verteld wordt), maar een leuke anekdote die veel beter blijft hangen bij de kinderen (een week na thuiskomst kunnen ze er nog over vertellen).
Als echte detectives
Na ongeveer drie kwartier zijn de kinderen klaar met het beantwoorden van de vragen en weten we wat de eerste hint is. We dalen af naar de benedenverdieping van het fort, die op gelijke hoogte (of diepte) met de gracht ligt. Hier is het nog weer iets kouder dan boven… Gelukkig kunnen we af en toe even naar buiten – in de gracht of in het middendeel – om op te warmen in de zon. De kinderen moeten nu als echte detectives aan de bak om de cijfers te vinden. Ze testen hun tastzin, hebben oog voor detail (een opdracht die ze overigens in knappe samenwerking tot een goed einde brengen), dealen met beveiligingssystemen, kruipen door luchtkokers en zoeken de juiste schoen bij de sporen. Ik sta erbij en geniet ervan. Het is zo leuk! Zit zo ontzettend goed in elkaar… Vooral de combinatie eerst kijken/luisteren en dan doen, vind ik heel goed gekozen.
Fort Napoleon
Op de benedenverdieping is trouwens ook één zijgang ingericht als historisch museumpje. Voor als je nog iets meer wilt weten over de bouw van verdedigingswerken waaronder het fort. Het is overigens jammer dat je het fort niet vanuit de lucht kunt zien; het is vijfhoekig, met een vijfhoekige lichtschacht in het midden en een vijfhoekige gracht eromheen. Gelukkig mag je wel op het dak…
Als de kinderen alle cijfers van de code verzameld hebben gaan we op zoek naar het apparaat waar we de code moeten invoeren en vervolgens naar het verdwenen schilderij. Ik vertel er verder maar niets over, want dan is het niet meer nodig om er zelf naar toe te gaan. En dat zou je dus juist wel moeten doen, want superleuk! Deze doe-expo is wegens succes verlengd tot 16 september 2018 dus je hebt nog even tijd om Fort Napoleon met kinderen te bezoeken.
Wat je verder nog moet weten…
Toegang tot Fort Napoleon kost 8 euro voor volwassenen (vanaf 12 jaar) en 4 euro voor kinderen van 6 – 11 jaar. Het fort heeft een winkeltje – waar ze heel toepasselijk ook Napoleonsnoepjes verkopen – en een restaurant met terras (boven de gracht). Voor de openingstijden van Fort Napoleon (en andere aanvullende informatie) verwijs ik je naar hun website: http://www.fort-napoleon.be/nl.
Ik bezocht Fort Napoleon met kinderen in samenwerking met Toerisme Vlaanderen en Westtoer (het West-Vlaamse provinciebedrijf voor Toerisme en Recreatie).
