Beaufort 2018 – Bijzondere kunstwerken aan de Belgische Kust

Sinds 2003 vormt de Belgische Kust elke drie jaar het decor van een openluchttentoonstelling van bijzondere kunstwerken; de Beaufort Triënnale. Kunstwerken die speciaal gemaakt zijn voor hun plekje langs de kust of daar speciaal voor deze expositie neergezet zijn. Beaufort 2018 bestaat uit 19 kunstwerken op 9 verschillende plekken. Het centrale thema is – zoals elk jaar – de zee. En alle deelnemende kunstenaars komen dan ook uit een land dat grenst aan de zee.

Elke dag een paar kunstwerken…

De Beaufort Kunsttriënnale was voor mij een belangrijke reden om naar de Belgische Kust af te reizen. Ik vind kunst in de openbare ruimte leuk en vaak interessanter dan kunst binnen. Een kunstenaar die een werk maakt voor een specifieke plek, kan bovendien de omgeving als extra component in zijn ontwerp betrekken. En dat maakt het hopelijk spannender om naar te kijken…

Van de 19 kunstwerken aan de Belgische Kust zagen we er 16 in de week dat we in België waren. We trokken er vanuit onze accommodatie in Bredene (naast Oostende) elke dag op uit. De ene keer naar het noorden, dan weer naar het zuiden. De ene keer met de Kusttram, maar meestal met de auto. En elke dag (be)zochten we een aantal kunstwerken en combineerden dat met andere activiteiten en spelen op het strand (een dagelijks verzoek van de kinderen waar vrij makkelijk aan voldaan kon worden).

Kunst op de kaart

Op dit kaartje zie je van noord naar zuid welke kunstwerken we bekeken (inclusief adresgegevens) en daaronder per kunstwerk mijn indrukken – mind you, ik ben geen kunstkenner – op een rijtje. Als je wilt weten hoe kenners deze kunstwerken interpreteren (en dat gaat een paar niveautjes dieper dan mijn observaties en gedachten) dan is het leuk om op de website van Beaufort 2018 even het betreffende kunstwerk aan te klikken…

Knokke-Heist – Beach Castle

In elke kustplaats in België vind je op het strand cabines in rijen. Geen strandhuisjes zoals wij die kennen, maar kleine hokjes van 2 bij 2 meter waar je je strandstoelen in op kunt bergen en je om kunt kleden. Jean-Francois Fourtou gebruikt (het idee van) die cabines om er een kunstwerk mee te maken. Hij zet er tien (als ik goed geteld heb) schots en scheef op elkaar en bouwt er een huizenhoog ‘strandkasteel’ van. Je kunt om het kunstwerk heen lopen en het van alle kanten bekijken. En dat doen de kinderen dan ook, want ze vinden het machtig interessant…

Locatie: Maurice Lippensplein, Knokke-Heist

Knokke-Heist – Fluid Axis

Fluid Axis oogt als een wat vreemde fontein. In de driehoek die gevormd wordt door drie gele trappen met een plateautje bovenaan, spuit een waterstraal omhoog. Die trappen doen me qua vorm denken aan de stoel waar de scheidsrechter bij een tenniswedstrijd in zit. Maar dan hoger… Je mag de trappen beklimmen op eigen risico. Dat je daarbij nat kunt worden nemen we voor lief, het regent toch een beetje. De kinderen willen natuurlijk allemaal even boven kijken, maar gaan daarna weer snel voetballen op het veld bij de naastgelegen school. Heb ik zelf ook nog even tijd om rustig omhoog te klimmen…

Fluid Axis van kunstenaar Leon Vranken staat in de tuin van Cultuurcentrum Scharpoord waar ze een mooi restaurant met terras hebben. En dat lijkt ons een leuk plekje om even wat te drinken, ware het niet dat het dus regent…

Locatie: Tuin CC Scharpoord, Maxim Willemspad 1, Knokke-Heist

Zeebrugge – I Traveled 1.8 Million Years To Be With You

Dit kunstwerk van Anne Duk Hee Jordan vind ik zelf heel gaaf en tot de verbeelding sprekend. Het bestaat uit twee enorme zeeboeien – een gele en een groene – waartussen een knalrood net gespannen is als een soort sleepnet. En met dat sleepnet is een enorme kei gevangen. Een kei die al 1.8 miljoen jaar over de aarde zwerft. Mooi om dat zo te verbeelden. En ook de plek aan de haven is goed gekozen wat mij betreft. Als de kinderen met z’n allen op de zwerfkei gaat zitten, dwalen mijn gedachten even af. Ineens zie ik geen sleepnet meer tussen twee boeien, maar een katapult en vliegen de kinderen in mijn gedachten met kei en al door de lucht…

We moesten even zoeken om dit kunstwerk te vinden. Het staat net na de oude vismijn waar Seafront in zit (geen aanrader wat mij betreft, maar daar lees je meer over in het blog 12x doen aan de Belgische kust met kinderen), richting het einde van het haventje.

Locatie: Grasplein, vismijnstraat 7, Zeebrugge

De Haan – Eternity – Poseidon

In eerste instantie lijkt dit een klassiek beeld van de god van de zee, die met z’n armen wijd over de boulevard uitkijkt. Maar als je beter kijkt zie je dat de armen en het hoofd van Poseidon bedekt zijn met … Ja, met wat eigenlijk… Jonge gieren? Gebraden kippetjes? Het wordt me niet helemaal duidelijk, maar grappig is het wel. Pas als ik later de beschrijving eens goed lees, begrijp ik dat het pekingeenden zijn. Een verwijzing naar China, het land waar kunstenaar Xu Zhen vandaan komt. Ook de kinderen vinden het wel vermakelijk om het standbeeld na te doen (zonder pekingeenden) en te bedenken wat die rode dingen op z’n armen nou eigenlijk zijn…

Locatie: Zeedijk ter hoogte van Prinses Josephinelaan, De Haan

Bredene – Pattern of Activation en Earth Potentials

Deze twee kunstwerken zijn de eerste van de kunstwerken langs de Belgische Kust die we bekijken. Beide kunstwerken – eigenlijk zijn het er één en drie – zijn van kunstenares Katja Novitskova, maar staan op verschillende plekken. De drie Earth Potentials staan langs de boulevard van Bredene in het groen naast het Staf Versluyscentrum. Het zijn drie enorme foto’s (ja, ze zijn echt tweedimensionaal) van de E.Coli bacterie, de aarde gecombineerd met een hagedis en Saturnus’ maan Titan gecombineerd met de rondworm C. Elegans. De foto’s leiden tot discussie, want wat zie je nou eigenlijk? En waarom worden foto’s uit de ruimte en foto’s door een microscoop met elkaar gecombineerd…

Locatie: Park Paelsteenveld naast het MEC Staf Versluyscentrum, Kapelstraat 76, Bredene

Pattern of Activation staat op het strand van Bredene ter hoogte van strandtent Hippo Beach. Van een afstandje ziet het eruit als een verzameling surfplanken die rechtop in het zand gezet zijn. Als je dichterbij komt, zie je dat het iets anders is, maar wat is ook niet meteen helder… Ook dit kunstwerk bestaat uit enorme afdrukken van foto’s gemaakt onder een microscoop. Het zijn de eitjes (en ook delen) van de worm C. Elegans. Geen verzameling surfplanken dus, maar meer een nest eitjes. Door de compositie en de locatie vind ik dit kunstwerk mooier dan die andere drie. Bovendien waren wij er aan het einde van de dag bij ondergaande zon, wat het kunstwerk extra spectaculair maakt.

Locatie: Strandzone post 6, ingang aan de Koninklijke Baan t.h.v. Koerslaan, Bredene

Bredene – Can we go home now

De eerste keer dat we om deze wat vreemde draaimolen heen rijden, weten we nog niet dat dit één van de kunstwerken van Beaufort 2018 is. We verbazen ons dan ook vooral over de locatie; wie zet er nou een draaimolen midden op een rotonde? Pas een dag later komen we erachter dat het kunst is… ‘Can we go home now’ van Frederik van Simaey is absoluut een vrolijke toevoeging aan een wat kleurloze plek. Het is met stip het kunstwerk dat we het vaakste zien, want het ding staat vlakbij onze accommodatie in Bredene.

Locatie: Rotonde tussen Vloedstraat en Ebbestraat, Bredene

Oostende – Monument for a Wullok

Dit kunstwerk staat op een fantastische locatie in Oostende; op de pier. Het is een meer dan menshoge wulk, een schelp die ik vroeger zocht (en vond) op het strand van Schiermonnikoog. Stief Desmet heeft geprobeerd de vorm van deze schelp zo natuurlijk mogelijk na te maken, wetende dat hij daar nooit helemaal in zal slagen. Ik had dit kunstwerk graag van dichtbij willen zien, maar helaas moeten we het doen met een blik van een (behoorlijke) afstand. Het is ontzettend slecht weer als we in Oostende zijn (storm) en de pier waar de wulk op staat, is dan ook jammer genoeg gesloten…

Locatie: Einde van de Westelijke Strekdam t.h.v. het Zeeheldenplein, Oostende

Oostende – No Shooting Stars

Dit kunstwerk – een video-installatie van Basim Magdy die binnen staat – zien we eigenlijk bij toeval. De combinatie video en binnen heeft niet echt mijn interesse. Ik had dit kunstwerk dan ook overgeslagen ware het niet dat het reuze slecht weer is als we in Oostende zijn. We kiezen ervoor om te schuilen in het oude postkantoor (De Grote Post) en daar in de hal blijkt dit kunstwerk te staan. Het is een soort minibioscoopje; een enorme donkere doos met daarin bankjes en een televisiescherm. Ik moet eerlijk zeggen dat de video me niet echt aanspreekt. Later lees ik dat het ook de bedoeling is dat je niet precies weet waarover het gaat en door wie het verhaal verteld wordt. De kinderen kijken nog wel even, maar gebruiken de doos vervolgens als verstopplek.

Locatie: Hal van De Grote Post, Hendrik Serruyslaan 18a, Oostende

Oostende – Sorry

In het mooie Leopoldpark – waar heel veel kunstwerken staan – vinden we na enig zoekwerk het kunstwerk ‘Sorry’ van Guillaume Bijl. Het bestaat uit een hond op een sokkel waar omheen een aantal andere honden zitten. Ik moet onwillekeurig denken aan de honden uit de film ‘UP’ (niet gezien? Zeker doen!). Op de plaquette staat dat dit het ‘graf’ is van de Engelse speurhond Jack die in de eerste wereldoorlog het leven liet in de buurt van Ieper. De kinderen spreekt dit kunstwerk erg aan (want hondjes). Het treurige element ontgaat ze geheel en ze worden of zelf hond, of beginnen de honden te aaien…

Locatie: Leopoldpark, Leopold II-laan, Oostende

Middelkerke – Holy Land

De topper van Beaufort 2018 wat mij betreft. Ik vind het mooi als je niet alleen naar kunst kunt kijken, maar het ook kunt beleven. En bij dit kunstwerk is dat – meer dan bij de andere – zo. Holy Land van Kader Attai is een verzameling spiegels die verspreid over een stuk strand neergezet zijn, met de spiegelkant naar de zee. Ze spiegelen dat wat voor ze gebeurt en soms elkaar en daardoor is het kunstwerk haast op elk moment anders. Bovendien nodigt het uit om er om- en doorheen te lopen en het vanuit verschillende hoeken te bekijken. En om te experimenteren met bijvoorbeeld het nemen van foto’s. Helaas is de boodschap die de kunstenaar met dit kunstwerk wil uitdragen – een tijdelijk monument voor eenieder die onderweg naar Europa op zee verdronken is – veel minder licht en luchtig…

Locatie: strand ter hoogte van Zeedijk 23, Middelkerke

Middelkerke/Westende – The Navigator Monument

Dit enorme scheepsroer staat rechtop in het zand op het strand van Middelkerke. Alsof het een tijdje geleden aangespoeld is en gedeeltelijk onder het zand verdwenen is. Het is zo groot dat je er met meerdere mensen op kunt staan. En daardoor is het een gewild foto-object. We moeten echt wel even wachten tot we het roer een momentje voor onszelf hebben. Het roer verwijst overigens niet alleen naar de zee, maar ook naar het internet (waarvan de kabels op de zeebodem liggen) en nog meer specifiek naar een zoekmachine met een roer als logo. The Navigator Monument van Simon Dybbroe Møller staat vlak bij Beachclub De Kwinte.

Locatie: Strandzone aan de Kwinte, Koning Ridderdijk 100, Middelkerke/Westerkerke

Nieuwpoort – The Ninth Wave

Nee, het is niet zo dat dit enorme kunstwerk speciaal voor Beaufort 2018 neergezet is. Het staat vlakbij het centrum van Nieuwpoort en het Beaufort 2018-deel van dit kunstwerk is dat de ruiter te paard (Albert I) elke dag gepoetst wordt door een vrouw. Er staat dan ook een trap bij, maar helaas is er niemand om te poesten als wij er zijn. Bij gebrek aan beter wil de buurvrouw wel een poging tot poetsen doen, maar helaas is de toegang tot de trap afgesloten… Met het poetsen wil kunstenares Edith Dekyndt overigens de vrouwen eren die tijdens de Eerste Wereldoorlog het werk van de mannen overnamen (die aan het front vochten tegen de Duitsers en waarvoor dit grote kunstwerk een monument is). De exacte momenten waarop gepoetst wordt, staan op de website van Beaufort 2018.

Locatie: Westfront, Kustweg 2, Nieuwpoort

Nieuwpoort – Men

Ook een Beaufort-topper wat mij betreft, dit kunstwerk van Nina Beier. Niet zozeer omdat dit een kunstwerk is dat je kunt ‘beleven’ (alhoewel zoon P een goede poging doen door bij de laatste ruiter achterop te springen), maar vanwege manier waarop de plek gebruikt is om het kunstwerk te versterken. De groep ruiters te paard staat op een strekdam die vanaf het strand van Nieuwpoort in zee loopt. De paarden lopen echter niet naar zee, maar komen het strand op. Alsof ze Nieuwpoort komen veroveren… Wij zijn er bij laag water maar ik stel me voor dat het dammetje bij vloed onder water verdwijnt waardoor het lijkt alsof de troep uit zee komt. Heel mooi, zeker bij ondergaande zon…

Locatie: Golfbreker t.h.v. Lefebvrestraat, Nieuwpoort

Koksijde – Really Shiny Things That Don’t Really Mean Anything

Dit grappige kunstwerk waar je heel lang naar kunt kijken, staat in het centrum van Oostduinkerke-Bad. Niet per se de beste plek wat mij betreft; ik had ‘m op het strand gezet… Het kunstwerk ‘Really Shiny Things That Don’t Really Mean Anything’ van Ryan Gander doet z’n naam eer aan. Want het is precies dat. Een enorme bol op een sokkel bestaande uit een verzameling willekeurige glimmende voorwerpen; moeren, schroeven, hangsloten etc. En dat maakt het interessant om naar te kijken; wat zit er allemaal in en wat zie je er allemaal in…

Locatie: Gemeenteplein, Zeelaan 303, Koksijde

De Panne – De Drie Wijsneuzen van De Panne

Op het strand van De Panne staan drie wijze mannen – gemaakt door Jos de Gruyter & Harald Thys – die met hun neuzen alle drie een andere kant op wijzen; de ene kijkt naar de zee (Engeland), de andere naar de duinen en de derde over het strand naar het zuiden (Frankrijk). Mannen is eigenlijk een te groot woord, want het zijn drie hoofden op enorme sokkels. De kinderen zijn best een beetje onder de indruk van deze hoge hoofden. En toegegeven, ze zijn ook best indrukwekkend…

Locatie: Strand t.h.v. Canadezenplein, De Panne

Adinkerke – Monument for Cervus Vitalis #2

Dit bijzonder kunstwerk staat niet aan de kust, maar meer het binnenland in, in Adinkerke. Je vindt het aan het einde van de Vijverstraat bij de ingang naar natuurgebied Garzeveld. En die locatie is echt goed gekozen. Het is overduidelijk een hert, maar geen levendig hert zoals de titel doet geloven. Het hert is helemaal niet heel, maar bestaat uit meerdere delen die niet of niet helemaal goed aan elkaar gezet lijken. En er klopt wel meer niet, want waarom steken er allerlei sprieten uit het dier. Een kunstwerk waarbij genoeg te zien is en de kinderen lopen er dan ook allemaal even een rondje omheen om goed te kijken hoe het nu precies zit.

Locatie: Natuurdomein Garzebekeveld, Vijvers Markey, Vijverstraat, Adinkerke

Wat zagen we niet…

Drie van de 19 kunstwerken hebben we niet gezien. In één geval omdat het kunstwerk ons op papier niet zo aansprak (het kunstwerk van Iman Issa in Oostduinkerke). Het kunstwerk van Jason Dodge – een seinbel – op de campus van het Zeepreventorium in De Haan staat op privéterrein en het is dan ook vooral de bedoeling dat je vanaf een afstandje luistert naar het geluid van de bel. Maar dan moet iemand ‘m wel op het juiste moment luiden. En dat was dus niet toen wij er waren… Tot slot hebben we ‘Who’s eating the Chinese Mitten Crab’ van Rotor overgeslagen omdat we niet zeker wisten of er meer was dan alleen een maandelijkse proeverij van gerechten op basis van deze krabbensoort (waarvoor je moet reserveren).

Meer kunstwerken aan de Belgische Kust

In Oostende – vlak bij de plek waar de Wulk op de pier staat – komen we het kunstwerk Rock Strangers van Arne Quinze tegen. Een enorm groot en rood kunstwerk waar je niet omheen kan en wat we allemaal heel mooi vinden. Het is een kunstwerk uit één van de eerdere edities van Beaufort dat aangekocht is en een vaste plek gekregen heeft. Dat gebeurt wel met meer kunstwerken; dat ze na afloop van een Beaufort-editie blijven staan of een andere plek krijgen. Op deze website vind je een overzicht van alle kunstwerken uit vorige edities van de Beaufort Triënnale die je nu nog langs de Belgische Kust kunt bewonderen.

Los van Beaufort 2018 vind je langs de Belgische Kust sowieso veel kunstwerken. Zoals bijvoorbeeld in De Haan, waar op de boulevard verschillende prachtige – zij het in omvang wat meer bescheiden – beelden staan.

Beaufort met kinderen

Het is hartstikke leuk om verschillende kunstwerken aan de Belgische Kust te bekijken met kinderen. Zeker als je dat combineert met andere activiteiten en bezoekjes aan het strand… Ik probeerde van de Beaufort Kunsttriënnale een zoektocht naar kunstwerken te maken voor de kinderen (zien jullie ‘m al?). En ik probeerde ze actief bij de kunstwerken te betrekken door ze er vragen over te stellen. Vanzelfsprekend lukte dat de ene keer beter dan de andere…

Op de website van Beaufort 2018 vind je een speciale pagina met ‘doe-opdrachten voor de familie en meer leuks’. Hier vind je ook uitleg over de kunstwerken voor kinderen. Dat is trouwens ook leuk om te lezen voor volwassenen (ik vond ze soms heel verhelderend). Zeker als je wat moeite hebt de gewone uitleg te begrijpen (en nee, daar hoef je je dus echt niet voor te schamen). Bij elk kunstwerk staat ook een vraag of opdracht waar je als familie mee aan de slag kunt. Handig als je zelf niet zo goed weet hoe je je kinderen bij kunst betrekt. En bij elk kunstwerk vind je een geluidsfragment waarin kinderen iets over het kunstwerk vertellen. Leuk om naar te luisteren!

Bereikbaarheid

Alle kunstwerken van de Beaufort 2018 Kunsttriënnale zijn in principe 24 uur per dag te bezichtigen (behalve die op de binnenlocaties) en goed te bereiken per Kusttram. De ene keer staan ze dichtbij een halte, voor de ander moet je iets verder lopen. Heb je weinig tijd en wil je meerdere kunstwerken zien (of nog andere dingen doen), dan adviseer ik je met de auto te gaan. Dan ben je een stuk sneller en flexibeler.