Op zoek naar graffiti en street art in Lissabon

Een stedentrip is tegenwoordig niet meer compleet als je geen street art gezien hebt. Zo lijkt het tenminste. Maar wat is street art nou eigenlijk. En hoe verhoudt het zich tot graffiti. Ik zocht het toch maar even op… Want toen ik anderhalf jaar geleden in Venetië was met zoon P, noteerden wij als minpunt de aanwezigheid van graffiti. Maar misschien was dat ook wel street art en had ik daar op een heel andere manier naar moeten kijken…

Street art vs graffiti

Het blijkt nog niet zo makkelijk om het verschil tussen street art en graffiti te duiden. Wat me wel duidelijk wordt, is dat het twee aparte kunststromingen betreft, die sterk gerelateerd zijn. Het lijkt erop – alhoewel de informatie niet eenduidig is – dat street art ontstaan is als een soort tegenbeweging op graffiti. Graffiti – het schrijven van je naam op een plat oppervlak – is al heel oud; er zijn voorbeelden van graffiti uit de Romeinse tijd. Maar waar graffiti altijd een negatieve bedoeling gehad heeft, is dat bij street art anders. De makers van graffiti zetten zich eigenlijk altijd ergens tegen af of bakenen hun territorium af. In ieder geval taggen ze meestal zonder toestemming. Street art daarentegen is meestal gemaakt vanuit een positieve gedachte. De kunstwerken moeten mensen juist aanspreken of aan het denken zetten en ze worden dan ook meestal met toestemming gemaakt. Andere verschillen tussen graffiti en street art zijn de gebruiken materialen – de graffiti artiest gebruikt tegenwoordig spuitbussen (vroeger werden namen in muren gekrast) en de street art kunstenaar gebruikt diverse materialen als verf, stickers, stencils maar ook stof of wol – en het soort kunst; de graffiti artists maken tags (meestal letterscombinaties, street artists maken van alles…

Graffiti en Street art in Lissabon

Eind vorig jaar was ik in Lissabon; een stad die ik niet meteen associeer met street art (geheel onterecht overigens want ik begrijp nu dat Lissabon bekend staat als street art hotspot). Dat komt waarschijnlijk vooral omdat deze kunstuiting niet goed in mijn ‘systeem’ zit en ik er in de voorbereidingen helemaal niet aan heb gedacht. Ik werd dan ook echt verrast door de grote hoeveelheid street art in Lissabon. Er waren drie plekken die er wat mij betreft echt uitsprongen; LX Factory, Rua do Ginal en Alfama.

LX Factory

Het voormalige industrieterrein onder Ponte 25 de Abril (de 25 aprilbrug) is bij uitstek de plek om street art te bekijken. Het centraal gelegen complex en de omringende panden – waarin je allerlei leuke winkeltjes en eettentjes vindt – ‘hangen’ er vol mee. Neem tram 15 richting Belém en stap uit bij halte ‘Alcantara / Av 24 Julho’ of ‘Calvário’.

Overzijde Taag

Rua do Ginal aan de overzijde van de Taag is misschien niet de meest voor de hand liggende plek om naar toe te gaan tijdens een bezoek aan Lissabon. Toch kan je daar langs het water een mooie combinatie van wat ‘rauwere’ street art en graffiti zien (en dat past mooi bij de plek). Neem vanuit Cais do Sodré de ferry naar de overkant (Cacilhas) en ga op pad met het water aan je rechterhand (en de kunst aan je linker…). Je hebt van daaruit bovendien een fantastisch uitzicht over  Lissabon en de Ponte 25 de Abril.

Alfama

Waarschijnlijk denk je niet meteen aan street art als je aan de oudste wijk van Lissabon denk, maar Alfama is meer dan alleen schattige straatjes, tram 28 en het kasteel. Want juist tussen tram 28 en het kasteel kom je de meest fantastische street art tegen…

Street art tour

Ik kwam ‘bij toeval’ op de plekken die ik hierboven genoemd heb. Maar je kunt ook een georganiseerde tour boeken om de street art in Lissabon te ontdekken. Esther van ‘go live… go travel’ sloot zich aan bij de street art tour van Lisbon Destination Tours. En uit het blog dat zij naar aanleiding daarvan schreef (http://www.golivegotravel.nl/europa/must-do-in-lissabon-street-art-tour/), blijkt wel dat er nog veel meer bijzondere plekken zijn in de Portugese hoofdstad waar je kunt genieten van street art. Dat is ook wel te zien in dit fotoblog van Matador Network trouwens: https://matadornetwork.com/notebook/17-images-prove-lisbon-worlds-greatest-street-art/. Fantastisch niet?

Ach, er moet wat te wensen overblijven toch? Ik ga vast en zeker nog wel een keertje terug. Want niet alleen qua street art verraste Lissabon me. Ik vond de stad in z’n totaliteit (voor zover ik het gezien heb dan…) echt een aanrader voor een stedentrip. Wil je weten waarom? Je leest het hier: https://vanhiertottimboektoe.nl/11-dingen-die-je-wilt-zien-of-doen-in-lissabon.