Een bezoek aan de Etna met kinderen; het hoogtepunt van een vakantie op Sicilië

Vlak voor onze landing op het vliegveld van Catania zien we de Etna voor het eerst. Vanuit het vliegtuig (linkerzijde) hebben we prachtig uitzicht op de vulkaan die er rustig bij ligt in de ochtendzon. Alleen een paar witte wolkjes rond de top verraden activiteit onder het aardoppervlak. De eerste dagen van de vakantie, als we aan de oostkust ten zuiden van Catania ‘wonen’, is de Etna relatief dichtbij. Elke dag zien we de grote eenzame berg wel even liggen en de kinderen houden de top met z’n rook- of stoomwolkjes nauwlettend in de gaten. Want hoe cool zou het zijn als de Etna uitbarst als wij op Sicilië zijn…

Ook in de dagen dat we te ver van de Etna afzitten om ‘m te zien, is ‘ie er toch. Op tekeningen die de kinderen maken. Van zand op het strand… Aan het einde van onze roadtrip door Sicilië nemen we onze intrek in een appartement in Mascali aan de voet van Parco dell’Etna, dat samen met de Etna sinds 2013 UNESCO Werelderfgoed is. En dan komt eindelijk de dag waarop de kinderen zich al de hele vakantie verheugen; we gaan de Etna bezoeken. Een dag die absoluut niet tegenvalt en waar de kinderen het nog over hebben. In dit blog deel ik mijn ervaringen, zodat je weet waar je rekening mee moet houden als de Etna met kinderen bezoekt.

Even wat feitjes…

Voor wie het niet weet… Mongibello (Berg der Bergen), zoals de Etna door de lokale bevolking genoemd wordt, is 3320 m hoog. Daarmee is de Etna de op één na hoogste vulkaan van Europa (alleen de Elbroes in de Russische Kaukasus is hoger). En dat niet alleen… De Etna is na de Stromboli – die op het gelijknamige eilandje ten noorden van Sicilië ligt – ook nog eens de meest actieve vulkaan in Europa. De Etna wordt gevormd op een plek waar twee aardplaten tegen elkaar botsen. Niet alleen schuift hierdoor de ene aardplaat over de andere (waardoor een berg ontstaat), maar dit botsen en schuiven verklaart ook de constante activiteit onder het aardoppervlak.

Het onderste gedeelte van de Etna is een schildvulkaan met relatief vlakke hellingen die een groot oppervlakte beslaat (1570 km²). Het bovenste deel van de Etna is een ‘echte’ stratovulkaan met steile hellingen. De top van de Etna – die door de uitbarstingen elke keer weer verandert – bestaat momenteel (2019) uit 5 actieve hoofdkraters.

Waar start je je bezoek aan de Etna met kinderen?

Als je de Etna met kinderen (of zonder) wilt bezoeken, dan zijn er twee mogelijke startpunten: Etna Sud (bij Rifugio Sapienza) en Etna Nord (bij skistation Piano Provenzana). Naar Etna Sud rijd je vanuit Nicolosi of Zafferana Etnea, naar Etna Nord vanuit Fornazzo of Linguaglossa. Vanuit Mascali – waar wij zitten – kies ik voor de zuidelijke en meest gebruikte entree op ruim 1900 meter. In tegensteling tot het noordelijke startpunt heb je daar veel meer voorzieningen en mogelijkheden – waaronder een kabelbaan – en dat is wel zo prettig als je met kinderen naar boven wilt. Ook hoef je niet per se hoger dan de parkeerplaats om een vulkaankrater te zien. Houd er wel rekening mee dat de weg naar boven – ik rij via Zafferana Etnea – bochtig is (mocht je kinderen hebben die gevoelig zijn voor wagenziekte…).

Parkeren bij Etna Sud

Keerzijde van de vele voorzieningen is wel dat Etna Sud een hoog pretparkgehalte heeft en heel druk is. Als ik aankom rond de lunch is de grote parkeerplaats overvol en dus staan overal auto’s. Ruim om de parkeerplaats vind je allerlei restaurants, accommodaties, souvenirwinkeltjes, attracties en plekken waar je excursies kunt boeken… Ik vind uiteindelijk een plekje tussen de campers. Dat is vast niet de bedoeling, maar ik gok het erop want ik ben niet de enige. Terwijl de kinderen een broodje eten, koop ik een parkeerkaart bij het houten gebouw tegenover de parkeerplaats (aan de andere kant van de SP92) waarop Etna Bus Point en Tourist Information staat. Hier vind je ook de toiletten à 0,80 euro pp. Parkeren kost 6 euro voor een dag en 3,50 euro voor een halve dag (ochtend tot 13:00, middag vanaf 12.00).

Met de kabelbaan omhoog

Het is half 1 en vrij bewolkt als we klaar zijn om op pad te gaan. Wolkenflarden waaien over de parkeerplaats. Grijze regenwolken naderen vanuit de verte. Ik weet niet zeker wat een handig volgorde is, eerst naar de Silvestri kraters die naast de parkeerplaats liggen of eerst naar boven. In overleg met de kinderen kies ik voor het laatste, met name omdat de kabelbaan (Funivia dell’Etna) maar beperkt in werking is (in de zomer tussen 9:00 en 16:45) en we de Silvestri kraters daarna ook nog kunnen zien. We lopen naar het startpunt van de kabelbaan en kopen een kaartje (30 euro vanaf 12 jaar, 23 euro per kind).

Met de kaartjes in de hand lopen we de trap op naar de karretjes en stappen in de eerste die langskomt. De tocht omhoog is een spannend avontuur en roept bij ons allemaal herinneringen op aan de kabelbaan in Tirana. Terwijl de parkeerplaats in de verte verdwijnt, zien we onder ons gele grasachtige struikjes op de zwarte lavagrond. En op het pad zien we mensen lopen (vanaf de parkeerplaats tot het eindstation van de kabelbaan is het ongeveer 1,5 tot 2 uur lopen). Veel verder kunnen we niet kijken vanwege de bewolking. En dat is jammer, want bij onbewolkt weer heb je vanuit de kabelbaan prachtig uitzicht over de Silvestri kraters helemaal tot aan de Middellandse Zee…

Off-road trucks

Na ongeveer 10-15 minuten komen we aan op het eindstation van de kabelbaan op 2500 meter. Als we uitstappen merken we meteen dat het hier flink kouder is. Gelukkig hebben we allemaal een vest meegenomen. Onze blote benen kunnen deze temperatuur gelukkig wel aan. Mocht je je vest (of goede schoenen!) vergeten zijn; je kunt boven jassen en wandelschoenen huren (4 euro). We lopen door het café naar buiten. Daar kan je meteen aansluiten in de rij voor de trucks die je verder omhoog kunnen brengen.

De witte off-road trucks van Funivia dell’Etna brengen je naar de summit area op 2900 meter (Torre del Filosofo) en kosten nog eens 24 euro pp. Vanaf daar kan je alleen onder begeleiding van een gids verder lopen naar de hoger gelegen kraters op 3300. De combinatie kabelbaan, off-road truck en gids kost voor een volwassene 63 euro pp. Dit betekent dat de gids nog 9 euro extra kost bovenop kabelbaan en truck. Hoe dicht je bij de top kan komen is natuurlijk afhankelijk van de activiteit van de Etna!

Lopen door het lavalandschap

Hoewel ik graag naar de top wil (en de kinderen ook), besluit ik niet in een truck te stappen. Het risico dat het zoon I (6) niet lukt om dat laatste stuk te lopen, lijkt me reëel. En dat zou ik slecht trekken als ik er zoveel geld voor betaald heb. Ik spreek daarom met de kinderen af dat we over drie jaar nog eens terugkomen en dan wel all the way gaan. Vanaf het eindstation van de kabelbaan kan je overigens ook naar 2900 meter lopen. Reken daarvoor een uur of 2.

We gaan een stukje op weg door het zwarte heuvelachtige landschap. Richting de top van de Etna die in de verte ligt, verstopt in de wolken. Er is een pad waar de trucks op rijden en daarnaast ligt een wandelpad. En er zijn ook nog allerlei kleinere paadjes voor wie op verkenning wil… Al snel weet ik dat ik de juiste keuze gemaakt heb. Wandelen over los lavagruis is spectaculair, maar zwaar. Je zakt erin weg, glijdt weer naar beneden terwijl je omhoog wil en het spul zit binnen no-time in je schoenen. Wat verder opvalt zijn de lieveheersbeestjes die we overal zien. Kleine rode stipjes in een zwarte wereld…

Monte Escrivà

Omdat zoon P een beetje teleurgesteld is dat we niet naar de top van de Etna gaan, wil hij graag een andere krater zien. Ik heb natuurlijk geen idee welke heuvel een ‘echte’ krater is (je krijgt geen plattegrondje mee ofzo), dus we klimmen op goed geluk een berg op waar mensen afkomen. Het pad is zo steil dat ik halverwege niet verder durf met zoon I. Zonen M en P zijn dan al bijna boven, maar moeten van mij terugkomen (tot groot ongenoegen van beide jongens) omdat ik geen flauw idee heb wat ze boven aan zullen treffen… Aan de andere kant van de heuvel is gelukkig een iets minder steile en gevaarlijke route omhoog. Ik vind het nog steeds spannend alleen met vier kinderen, maar we halen de top dit keer wel.

En of het een echte krater is! We staan op de rand en kijken naar beneden (zo’n 15 meter gok ik). Deze Escrivà krater is ontstaan (leer ik later) tijdens de uitbarsting van de Etna in 2001. Hoewel deze krater sindsdien niet meer actief is, is de geologische activiteit onder het oppervlak nog duidelijk zichtbaar. Op een aantal plekken komt rook/stoom uit de aarde en de bodem is op veel plekken verkleurd. En het allermooiste… De lavabrokken die de kinderen al zittend op de rand oppakken, zijn gewoon warm (of zelfs heet). De kinderen vinden het fascinerend en zoon P is in zijn nopjes met zo’n ‘echte’ vulkaankrater…

Uitzicht op de top van de Etna

We zitten zeker een half uur op de rand van de krater met uitzicht op de top van de Etna die net op dat moment uit de wolken komt. Wat een cadeautje! Je kunt de Escrivà krater trouwens ook in (want er is een paadje), maar er zijn maar weinig mensen die dat doen (wij ook niet). Het pad is wel een aanrader als je naar beneden wilt. Vlak naast ons zien we een vader buiten het pad om een stukje afdalen om wat lava te verzamelen. Hij komt bijna niet meer omhoog, zo steil is het…

Voor we weer teruglopen naar de kabelbaan, doen we een poging een rondje over de kraterrand te lopen, maar het pad wordt op enig moment zo smal dat ik het niet langer verantwoord vind. We draaien om en lopen dezelfde weg terug naar beneden. Het is wel duidelijk dat de vulkanische omgeving – hoewel die zwarte, kale wereld na een tijdje misschien een beetje saai wordt – enorm tot de verbeelding van de kinderen spreekt. Zonen I en P bekijken nog uitgebreid een klein heuveltje waar ook stoom uitkomt voordat we echt terug kunnen. En dan nog kunnen we niet echt terug, want de kinderen zijn in het gebouw van de kabelbaan nog zeker een half uur bezig om te bepalen welke beeldjes van lavasteen ze willen kopen. Daar word je op weg naar het karretje vakkundig langs geleid als ware je in de IKEA…

7D Etna Experience

Terwijl ik beneden uitzoek op welke krater we nu precies gestaan hebben, verbazen de kinderen zich over een andere attractie: een 7D-film van de Etna. Een korte film van 5 minuten waarin je middenin een vulkaanuitbarsting zit. 7 Dimensies… Ik zou niet weten welke dat allemaal zijn. De kinderen willen dat vanzelfsprekend graag zelf uitvinden, maar ik vind het wel mooi geweest. Op internet lees ik later: “Nog wel even een kanttekening bij de 7D ‘Etna Experience’ filmvoorstelling in het ‘dalstation’ van de kabelbaan: Sla die maar over. Een zeer matige 3D animatie met wind en watereffecten van een ‘uitbarsting’. Waarbij de kabelbaan het begeeft en vervolgens met een unimogtruck door de labyrinten van de vulkaan wordt gegaan als een rollercoaster. Een soort slecht videospel lijkt het. Wat een nep, zonde van je geld.” Hoeveel geld het me had gekost als ik gegaan was, kan ik helaas nergens vinden.

Silvestri kraters

Heb je geen zin (of geld) om tijdens je bezoek aan de Etna met kinderen verder omhoog te gaan dan de 1923 meter die je al gestegen bent om bij de parkeerplaats te komen? Dat hoeft ook niet. Want vlak naast de parkeerplaats – aan weerszijden van de weg – liggen de Silvestri kraters. Net naast de parkeerplaats (achter Bar Ristorante Crateri Silvestri) ligt Silvestri Inferiore op een hoogte van 1886 meter. En aan de andere kant van de weg ligt de iets hoger gelegen Sivestri Superiore op 2001 meter. Beide kraters – die overigens niet ontstaan zijn door dezelfde uitbarstingen van de Etna – zijn gratis te bezoeken.

Silvestri Inferiore

We beginnen met de lagergelegen krater die ook het meest makkelijk te bezoeken is. In deze krater is geen merkbare vulkanische activiteit meer. In plaats daarvan spelen er kinderen in en maken mensen woorden met de stenen die er liggen. Ik laat mijn kinderen lekker spelen en loop zelf een rondje over de kraterrand. Deze is een stuk breder dan die van Monte Escrivà en dus ook met een kinderwagen te bewandelen (neem een draagzak mee als je de kabelbaan in wilt!). Zo zonnig als het boven de krater is, zo bewolkt is het richting zee. En dat is jammer, want je kunt vast heel ver kijken vanaf hier als het helder is. Ik zie alleen het laatste stuk van de weg als een kronkelende slang in het zwart met groen doorspekte landschap. En verderop nog wat kleinere kraters waar je via smalle paadjes heen kunt.

Als ik klaar ben met mijn rondje begint het te miezeren. We zitten bijna met ons hoofd in de grijze wolken. Zo snel kan het weer veranderen op de Etna (hou daar rekening mee). Ik besluit de hogere Silvestri krater maar te laten voor wat ‘ie is en in de auto te stappen. Jammer, maar we hebben uren op de vulkaan doorgebracht en in alle eerlijkheid valt de Silvestri krater een beetje tegen in vergelijking met de Escrivà krater. Verkeerde volgorde dus achteraf gezien…

Hoe kom ik bij de Etna

Ik bezocht de Etna met kinderen op eigen gelegenheid. Ik had voor mijn hele roadtrip door Sicilië namelijk een auto gehuurd. Een aanrader, want het geeft je veel bewegingsruimte. Je kan natuurlijk ook voor een dagje een auto huren, maar het nadeel is wel dat die auto bij een bezoek aan de Etna zowat een halve dag betaald op een parkeerplaats staat… Het alternatief – de bus – is echter niet heel aanlokkelijk. Voor zover ik heb kunnen nagaan gaat er één keer per dag – om 8.15 vanaf Piazza Giovanni XXIII (vlakbij het treinstation van Catania) – een bus vanuit Catania naar de Etna. Deze komt twee uur later aan op Etna Sud. Er gaat ook weer één bus terug (om 16:30). Je betaalt €6,60 voor een retourtje…

Georganiseerde tours

Makkelijker is het dan misschien nog wel om – bij gebrek aan eigen transport of als je gewoon geen zin hebt in gedoe – een georganiseerde tour te boeken. Deze zijn niet eens zo heel veel duurder dan alles zelf betalen. Tours vertrekken over het algemeen vanuit Palermo, Catania en Taormina. Let wel goed op wat je boekt, want niet alle tours zijn hetzelfde in duur (aantal uren), activiteiten en bijkomende zaken als lunch, water etc.

Skiën op de Etna

Vanuit de kabelbaan zagen we de skiliften op de zuidelijke helling van de Etna onder ons voorbij glijden. Maar omdat mijn bezoek aan de Etna met kinderen in augustus valt, is er zelfs op de hoogste top geen sneeuw te bekennen. Dat is in de winter (ruwweg tussen november en april) wel anders. Dan veranderen de flanken van de Etna in twee skigebieden: skigebied Noord op 2300 meter en skigebied Zuid op 2600 meter. Het zijn beide geen grote skigebieden, maar natuurlijk wel heel bijzondere! Skigebied Etna Noord heeft vier skiliften en 10,3 kilometer aan skipistes; 8,8 km rood en 1,5 kilometer blauw. Skigebied Etna Zuid beschikt over 6,3 kilometer aan skipistes (5,6 km rood en 700 meter blauw) en 5 skiliften. Off piste skiën is ook mogelijk.