Vier dagen na het begin van de Tweede Wereldoorlog op 10 mei 1940, bombardeerden de Duitsers Rotterdam. De Nederlanders vertraagden de Duitse opmars op verschillende plekken in het land en als reactie daarop dreigden de Duitsers alle Nederlandse steden te bombarderen, te beginnen met Rotterdam. Het bombardement op 14 mei 1940 duurde ongeveer een kwartier en verwoestte vrijwel de gehele Rotterdamse binnenstad. Het had vele doden, gewonden en daklozen (80.000) tot gevolg. Het dreigende bombardement van Utrecht werd niet afgewacht. Op 15 mei 1940 gaf Nederland zich over…
Foto’s van de ravage na het bombardement hangen in metrostation Coolhaven, het metrostation in de buurt van ons huis. Mijn kinderen kennen ze… Ze kennen ook de verhalen van familieleden over hoe het was in Rotterdam in de oorlog. Met name in de hongerwinter. En ook het verhaal van Diergaarde Blijdorp dat tot de oorlog middenin het centrum van Rotterdam lag, is mijn kinderen bekend. Maar nog nooit ben ik met de kinderen naar Museum 40-45 geweest. Een museum dat zich net buiten metrostation Coolhaven aan de Schie bevindt.
Met kinderen naar Museum 40-45
Bij binnenkomst lopen de kinderen gelijk naar de grote zwart-witte foto’s aan de muren. Foto’s van gebombardeerde steden. Van Rotterdam. Maar ook van Bagdad. Van Dresden, Londen en de Gazastrook. De foto’s aan de muren omzomen de zitjes waar je wat kunt drinken tijdens je museumbezoek. Ik haal toegangskaartjes aan de balie (9 euro pp vanaf 18 jaar, eerste zaterdag van de maand gratis toegang). En dochter F krijgt een tablet waarop ze informatie kan vinden over de voorwerpen in de verschillende vitrines.
De dame achter de balie wijst ons de verschillende delen van het museum. Het verhaal van Rotterdam in de oorlog aan de ene kant van de ruimte, de Experience aan de andere kant (die aangezet kan worden op verzoek). En dan is er nog ‘De Bouwplaats’, een ruimte met opdrachten over vrijheid, (on)gelijkheid, racisme, tolerantie, vooroordelen en meningen speciaal voor kinderen. Als we zover zijn, moeten we weer even langs de balie voor de tablets die daarbij horen…
Rotterdam in de oorlog
We beginnen ons bezoek met het verhaal – of beter: de verhalen – van de oorlog. Op drie wanden kan je in chronologische volgorde lezen hoe het Rotterdam en de Rotterdammers verging in de oorlog. Van de mobilisatie tot na de bevrijding. Het is veel tekst, maar dochter F – die zeer geïnteresseerd is in de Wereldoorlogen – doet een dappere poging. Net als ik. Ik had me eerlijk gezegd niet gerealiseerd dat het bombardement op Rotterdam zo snel volgde op de start van het Duitse offensief en dat het alles bij elkaar maar een kwartier duurde.
Zonen M en I kunnen nog niet goed genoeg lezen om het hele verhaal te volgen. Maar gelukkig zijn er ook ooggetuigenverslagen waar je naar kunt kijken en/of luisteren, dus de jongens vermaken zich wel terwijl wij lezen… Natuurlijk luisteren en kijken we zelf ook naar de herinneringen aan de oorlog. Je probeert je voor te stellen hoe het geweest moet zijn, maar dat blijft lastig…
De tablet komt van pas als we de voorwerpen in de 28 meter lange vitrine bekijken. Alledaagse gebruiksvoorwerpen, wapen, uniformen… Via de iPad komen we meer te weten over een aantal voorwerpen, maar die informatie blijkt voor de kinderen toch iets te feitelijk en te droog.
De Experience
Als we allemaal uitgelezen, -gekeken en -geluisterd zijn, leveren we de tablet weer in en vragen de dame achter de balie of ze de film kan starten. We nemen plaats aan een enorme digi-tafel, terwijl de dame rondvraagt of er nog meer mensen geïnteresseerd zijn. Voor ze de film start, vertelt ze dat de film vooral op de wanden geprojecteerd wordt en dat het verhaal verteld wordt aan de hand van een aantal voorwerpen die zich in vitrines aan de muur bevinden; een blik koekjes bijvoorbeeld, en een trouwjurk…
De ruimte wordt donker en een voice-over schetst kort de situatie van een aantal personen die verbonden zijn met de voorwerpen. De situatie net voor het bombardement… Dan zien we de vliegtuigen komen. Via de muren en de digi-tafel… Het vuur van het bombardement wordt op de muren geprojecteerd. De voice-over vertelt vervolgens wat er met de personen en de voorwerpen gebeurd is. De kinderen zijn een beetje onder de indruk, maar vonden het vooral spannend.
Na afloop van de Experience verschijnen op de digi-tafel allerlei digitale papieren; ansichtkaarten, voedselbonnen en andere briefjes uit het digitale fotoarchief. De kinderen zijn nog wel even zoet met het bekijken en naar elkaar toe ‘vegen’ van deze ‘foto’s’.
De Bouwplaats
Bij de balie leveren we de ene laptop in en krijgen er drie terug; één voor elk kind. En elk kind begint bij een andere opdracht in de Bouwplaats, zodat ze elkaar niet in de weg zitten. De Bouwplaats is een interactieve activiteit voor kinderen waarin je symbolisch aan een nieuwe stad bouwt. Niet met stenen, maar met ‘sociale gereedschappen’, waardoor de kinderen en passant leren over onder ander vrijheid, discriminatie, (voor)oordelen en tolerantie. Want wanneer is een stad fijn om in te leven. Is dat voor iedereen hetzelfde? En wat is daarin voor jou belangrijk?
In de knalgele bouwkeet vinden we 46 opdrachten. Opdrachten waarbij gevraagd wordt naar je mening, opdrachten waarbij je moet kiezen wat voor jou belangrijk is en opdrachten waarbij je (voor)oordelen en feiten moet onderscheiden. Soms voeren de kinderen wat in op het scherm van hun tablet, soms moeten ze op knoppen drukken. Dochter F en zoon M kunnen de opdrachten zelf doen. Zoon I moet ik helpen met lezen. En ondanks het feit dat het snel gaat, dat de opdrachten relatief weinig tijd kosten om te doen, zijn het er teveel voor de beide jongens. Ze haken af en gaan zitten chillen aan een tafeltje bij de balie. Alleen dochter F maakt alle opdrachten. En daarom krijgt alleen zij bij het inleveren van de tablet een certificaat van deelname waarin (op basis van haar antwoorden) uitgebreid beschreven staat wat voor haar belangrijk is… Heel leuk gedaan!
Wanneer is een stad fijn om in te leven. Is dat voor iedereen hetzelfde? En wat is daarin voor jou belangrijk?
Voor we weggaan schuiven we nog één keer aan de bij de Experience. Gewoon, omdat ‘ie spannend is en bij de kinderen enorm tot de verbeelding spreekt…
Met kinderen naar Museum 40-45, doen of niet?
Hoewel het onderwerp zwaar is, is het museum 40-45 de moeite waard om met kinderen te bezoeken. Het museum is klein en ingedeeld in drie behapbare delen. Nee, kinderen zullen niet alle tekst op de wanden lezen en niet alle voorwerpen in de vitrine bestuderen. Maar de ooggetuigenverhalen zullen zeker indruk maken. Net als de Experience. De meeste tijd zal je echter kwijt zijn in de Bouwplaats, die voor wat oudere kinderen echt heel leuk is en ook als je alweer thuis bent ruim voldoende gelegenheid biedt om een gesprek te voeren over belangrijke thema’s….
En er zijn nog veel meer leuke kinderactiviteiten in Rotterdam! Ik heb er 11 voor je onder elkaar gezet…
