1000 jaar geleden – in 1018 – heette Vlaardingen geen Vlaardingen, maar Flardinga. En in 1018 viel Flardinga onder de heerschappij van Graaf Dirk III die een neef was van de Duitse Keizer Hendrik II die heerste over heel Holland. Toen Graaf Dirk III besloot tol te heffen voor schepen die van en naar Duitsland wilden over de Merwede, bekoelt de vriendschap tussen de twee heren snel. En uiteindelijk besloot Keizer Hendrik II in 1018 een leger naar Flandringa te sturen om Dirk een lesje te leren. De slag bij Vlaardingen pakt helaas niet zo goed uit voor Keizer Hendrik II. Zijn leger verliest de strijd door een verrassingsaanval en zijn soldaten worden gedood of gevangengenomen. Nu, 1000 jaar later, wordt de slag bij Vlaardingen herdacht met een jubileumprogramma, waaronder familietentoonstelling Boer en Burcht in Museum Vlaardingen.
Museum Vlaardingen ligt vlak bij het centrum aan het water. Het pand – dat eigenlijk uit meerdere oude gebouwen bestaat waaronder een achttiende-eeuws redershuis en pakhuis – heeft een in het oog springende gevel van steen en glas. Op weg naar de receptie zien we onder de glazen vloerplaten de oude wijnvaten nog liggen. De mevrouw achter de receptie wijst ons de weg; tegenover de receptie in het voormaling redershuis ‘Huis De Lindeboom’ is een expositie (‘Goud uit water’) over het leven in Vlaardingen in de 18de eeuw en de rol van de Vlaardingse redersfamilie Van der Linden daarin. Op de eerste verdieping is een tentoonstelling over de haringvangst en de visserij in het algemeen (‘Brood uit het water’) en op de tweede is een archeologische/historische tentoonstelling over Vlaardingen en omgeving. Maar om te beginnen moeten we rechtdoor de trap af voor de speciale kindertentoonstelling ‘Boer en Burcht’. Zoon I, dochter F en vriendin M krijgen alle drie een boekje mee met opdrachten en een potlood… We kunnen op pad!
Als we beneden komen, zien we als eerste een hoekje met een groot scherm waarop een animatie ons mee terugneemt naar de tijd van Graaf Dirk en vervolgens weer naar nu. Aan het einde van het filmpje wordt aan de kinderen de vraag gesteld wat ze hadden willen zijn in 1018; rijk of arm. Daar moeten ze toch even over nadenken… Onze volgende stop is een rek vol kleding: kleurloze, simpele shirts en kleurige gewaden versierd met stiksels. De dames hijsen zich in mooie kleding, zoon I moet het doen met het enige shirt dat past (een beetje). Ze zien er mooi uit!
Geheel in stijl lopen de kinderen naar het huis dat verderop in de ruimte staat en nemen plaats bij het vuurtje. We luisteren naar een verhaal (maar je kunt ook meelezen in het doe-boekje) over het dagelijks leven in Flardinga. Over vrijetijdsbesteding, eten koken en luizen pluizen… Het slaan van de een munt bewaren de kinderen voor een later moment net als de handelswaren. Terwijl zij richting de landbouw gaan, leer ik dat Vlaardingen 1000 jaar geleden een drukke havenstad was die als overslagpunt van allerhande goederen fungeerde tussen Engeland en Duitsland.
Behalve van de handel en visserij, leefden de mensen in Flardinga ook van de landbouw en de veeteelt. En elke keer moesten ze keuzes maken als ze een stuk land ontgonnen hadden; gebruiken voor de landbouw of de veeteelt. Snel een beetje geld of meer geld op de lange termijn? De meiden wagen zich aan het Landbouwspel (best ingewikkeld) waarin ze op het land dat ze jaarlijks krijgen een goede mix moeten kiezen van schapen en graan. Ze zijn er wel even zoet mee…
Zoon I kijkt het even aan, maar loopt dan verder naar het tweede deel van de expositie en verdwijnt daar in de burcht van Graaf Dirk. Dat Graaf Dirk III rond 1018 een burcht had in Flardinga, is zeker. Maar hoe die burcht er precies uitzag en waar hij precies gestaan heeft, weten ze niet precies. Met de blokken die er liggen, bouwt zoon I zijn versie van de burcht van Dirk die voor de gelegenheid dus in Museum Vlaardingen staat.
Als de meiden klaar zijn met het landbouwspel hebben ze zich voor de gelegenheid ook meteen even verkleed. Samen met zoon I gaan ze aan de slag met het maken van een schild. In het doe-boekje zit een velletje driehoekige stickertjes in verschillende kleuren en een tekening van een schild waar je die driehoekjes in kunt plakken om je eigen schild te maken. Terwijl de kinderen hun overgebleven stickers strategisch op het grote schild plakken, bekwaam ik me in de kalligrafie. Net als de monniken uit Flardinga mogen de kinderen hun eigen voorletter in hun boekje kalligraferen. Maar dat vinden ze te moeilijk, dus mag ik het doen 😉
Omdat het zo jammer is dat ze klaar zijn en ze in de vorige ruimte nog niet alles gedaan hebben, rennen de kinderen terug. Ze slaan nog even een munt, lopen nog een rondje en gaan dan zoet zitten kleuren aan een grote tafel. Nee, ze zijn nog niet klaar om weg te gaan. Ik besluit dat maar even snel door de rest van het museum te lopen. Via de trap en de zitjes (inclusief speelhoekje) kom ik bij de kamers in het redershuis van de familie Van der Linden, Ik kijk rond en luister naar het verhaal van de dienstmeid. Ik snelwandel langs de tentoonstelling over de haringvangst op de eerste verdieping en bekijk de boomstamkano van 10,6 meter uit de IJzertijd. En op de tweede verdieping – waar je aan de dakconstructie(s) goed kunt zien dat het museum uit verschillende panden bestaat – bekijk ik de exposities over Flardinga en archeologische vondsten uit dit gebied.
Twee uur na aankomst – na nog een verkleedsessie – verlaat ik ein-de-lijk het museum met de kinderen. Een uurtje maximaal, had ik bedacht. Maar ze vonden het echt heel leuk zeggen ze zelf. Ik ben blij dat het niet druk was, want nu konden de kinderen alles doen op hun eigen tempo. Ik stel me voor dat het best dringen wordt bij de activiteiten. Door de dame achter de receptie laten we ons de dichtstbijzijnde ijscozaak wijzen. Omdat de zon schijnt en we wel een ijsje verdiend hebben. …. De IJswinckel zit middenin Vlaardingen (even doorlopen langs het water) in de Vlaardingse Visbank (1778) op de Westhavenplaats. Een mooi pand! Het is er druk en dat is ook geen wonder, want het ijs is lekker.
Voordat we weer naar huis gaan, rijd ik nog langs de Broekpolder in Vlaardingen (nu we er toch zijn…). Kunnen de kinderen zich nog even uitleven in het Klauterwoud; een grote natuurspeeltuin. Het is er heerlijk rustig (geen wonder, want het is ondertussen bijna etenstijd) en het zonnetje schijnt. Een prima afsluiting van de dag, vind ik zelf (en de kinderen – die druk zijn met de kabelbaan – zijn het daarmee eens).
Op 9 en 10 juni 2018 is de Broekpolder trouwens het toneel van een historisch evenement. In het kader van een jubileumprogramma rond de Slag bij Vlaardingen, verrijst hier dat weekend een middeleeuws kampement en wordt hier twee keer per dag de Slag bij Vlaardingen nagespeeld door 500 vrijwilligers die zich voor de gelegenheid in een passend kostuum gehesen hebben. Het lijkt me een bijzondere belevenis! Een week later vindt in Vlaardingen zelf ook een historisch spektakel plaats met een uitgebreid programma.
Wil je meer weten over familietentoonstelling ‘Boer en Burcht’ in Museum Vlaardingen (tot en met 18 november 2018) of over de rest van de exposities in het museum, kijk dan op de website van museum Vlaardingen. Wil je meer weten over het jubileumprogramma rond 1000 jaar slag bij Vlaardingen, kijk dan op de website www.vlaardingen1018.nl.
Wil je meer weten over de Slag bij Vlaardingen en de rol die Graaf Dirk III in onze geschiedenis gespeelt heeft; op de site ‘Vergeten Verhalen’ heeft Dave Datema er een beeldend stuk over geschreven: http://www.vergetenverhalen.nl/2015/09/22/slag-bij-vlaardingen-redt-holland-van-ondergang/.
