Tijdens onze roadtrip door Zuid-Oost Europa in 2015 is Tirana, de hoofdstad van Albanië, de meest zuidelijk gelegen stad die we aandoen. We zijn er anderhalve dag. De halve dag laten we ons door de Daijti Express naar Mount Daijti kabelen – tot groot vermaak van de kinderen – en bekijken we Tirana van bovenaf. De hele dag besteden we aan het verkennen van de stad en maken we een stadswandeling door Tirana met kinderen in een verzengende hitte.
Wat geschiedenis…
Tirana is gesticht door Sulejman Pasja in het begin van de 17de eeuw ten tijde van de Ottomaanse overheersing. Ondanks voortdurend verzet van nationale held Skanderbeg was het Ottomaanse rijk er al in de 15de eeuw in geslaagd Albanië in te lijven. Als bijna 300 jaar later, in 1912, de overheerser wordt verslagen, valt de stad al snel weer in vreemde handen. Pas in 1920 wordt Tirana de hoofdstad van Albanië. Het tot dan toe onbeduidende stadje groeit daarna fors, totdat de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Onder leiding van Enver Hoxha wordt Tirana in die periode het communistische centrum van het land en blijft dat nog ruim veertig jaar. Pas in de jaren ’90, komt er een einde aan het communistische regime en stijgt de welvaart weer.
We slapen in een centraal gelegen B&B met vier slaapkamers die we helemaal voor onszelf hebben (normaal gesproken worden de kamers apart verhuurd). Super luxe! Maar er is meer… Rond 08:00 uur komt gastheer Eros de B&B binnensluipen (nou ja sluipen… hij maakt iedereen wakker) om ontbijt te maken. Hij zet croissantjes en broodjes op tafel, snijdt watermeloen en maakt heerlijke smoothies. Ook bakt hij eitjes in het keukentje dat alleen geschikt is voor heel dunne mensen. Tot onze verrassing – en grote vreugde van de kinderen – staat er een pot Calvé pindakaas op tafel. Dat schijnen ze hier gewoon te verkopen in de supermarkt…º
De route die wij liepen door Tirana
Stadwandeling door Tirana met kinderen
Na dit heerlijke begin van de dag starten we onze wandeling in de straat achter ons B&B: Rruga Myslyn Shyri. Het is een mooie, maar drukke straat met grote bomen en – tot mijn verrassing – leuke winkeltjes. We gaan winkel in, winkel uit door de straat, kopen kleding en kijken naar telefoonhoesjes voor zoon P. We schieten voor geen meter op. Als we eindelijk aan het einde van de straat zijn, lopen we rechtdoor de Shëtitorja Murat Toptani in.
In deze recent autovrij gemaakte straat hebben ze gelukkig ook een aantal terrasjes. Wij strijken neer op het terras van bioscoop Kinema Millenium waar ze wat aftandse speeltoestellen hebben die de kinderen – ondanks de hitte – leuk vinden. Gelukkig hebben ze ook schaduw, goede cappuccino en Lemon Soda – een lokale variant op Spa Lemon – waar wij deze vakantie grootafnemer van zijn. Vlakbij deze millenium bioscoop is een pleintje waarop vijf beelden uit de communistische tijd staan. Wij hebben ze gemist, maar misschien wil jij een poging doen…
De thermometer geeft ondertussen een slordige 36 graden aan, dus het animo om verder te lopen is laag. Met het vooruitzicht van een ijsje krijgen we iedereen weer in de benen. Langs de 6 meter hoge muren van het kasteel van Tirana lopen we naar de klokkentoren. Onderweg bewonderen we het beeld van de onbekende soldaat – een ode aan alle Albanese soldaten die stierven in de strijd tegen het fascisme – en de achthoekige tombe van Kaplan Pasha, één van de Ottemaanse leiders die in 1817 stierf. Zijn resten liggen er niet meer en het mag een wonder heten dat zijn grafmonument er nog staat. Op dezelfde plek is namelijk ondertussen ook wat moderne architectuur verrezen.
Xhamia e Et’hem Beut moskee
Snel door naar de Xhamia e Et’hem Beut moskee; een van de toeristische highlights van Tirana. Deze moskee werd door de nazaten van Sulejman Pasja gebouwd en voltooid in 1821. We schuifelen wat onzeker naar binnen over de tapijtjes die het hele vloeroppervlakte bedekken. Terwijl zoon P vrolijk over de kleedjes stampt met zijn crocs, wenkt een oude man ons. Oh nee, hij gebaart dat wij onze schoenen moeten uittrekken. Ik krijg een sjaal voor over mijn hoofd en dan neemt hij ons mee naar binnen de gebedsruimte in.
De vierkante ruimte is – behalve met tapijtjes – gedecoreerd met de meest waanzinnige fresco’s. “Original” wijst de oude man in gebrekkig Engels rond. Dat zoon I in de tussentijd door de moskee rent, lijkt hij niet erg te vinden. In de ruimte staat een preekgestoelte en in de lucht zweven kroonluchters. Hij wijst de dames naar een wenteltrap in de hoek die leidt naar het balkon; het vrouwengedeelte. Dochter F en ik lopen naar boven vanwaar we mooi zicht hebben op de gebedsruimte.
Skanderbegplein
De klokkentoren die naast de moskee staat is dicht. En dat is jammer, want ondanks de hitte had ik me wel voorgenomen naar boven te klimmen voor een fraai uitzicht over de stad. Door dus naar het megalomane beeld van George Castriot, de nationale held van Albanië op het naastgelegen nog veel megalomanere Skanderbegplein. Het plein is een grote rotonde waar een vierbaansweg omheen loopt en aangezien verkeersregels aan Albanezen niet besteed zijn, kan je maar beter voorzichtig oversteken.
De jonge George, die tegenwoordig vooral bekend is onder zijn koosnaam Skanderbeg – van het Turkse woord Iskender Bey, wat Albanees betekent – werd al in zijn jeugd ontvoerd door de Ottomaanse Sultan Murad II. Hij keerde terug in 1443 en werd heerser van een gebied rond de stad Krujë even ten noorden van Tirana. Vervolgens wist hij de Albanezen te mobiliseren om zich tegen de Ottomanen te verzetten, iets wat hij met zijn vele manschappen liefst 25 jaar wist vol te houden. Daarom dus zijn heldenstatus. Dochter F wil vooral graag weten of het paard waar Skanderbeg op zit, nog leeft…
We vervolgen onze stadswandeling door Tirana met kinderen via de waanzinnig vormgegeven moderne Orthodoxe Kerk (een helwit gebouw dat bij de bouw heel wat discussie in de stad heeft doen oplaaien) naar Park Rinia. Daar is een Duitse Bierstube (Rruga Ibarhim Rugova), waar we rustig in de schaduw kunnen zitten. De hitte heeft inmiddels echt verzengende proporties aangenomen dus we doen even rustig aan.
Piramide van Tirana
En dat is maar goed ook want daarna staat de piramide van Tirana op het programma, die aan de overkant van de rivier de Lanë staat. Dit megalomane ding van beton en glas is gebouwd door de dochter en schoonzoon van voormalig dictator Enver Hoxha in zijn nagedachtenis. Eerst was het een museum, toen een conferentiecentrum en er heeft ook nog een club ingezeten met de illustere naam ‘the mummy’. Tegenwoordig staat het leeg, is compleet in verval en beklad met graffiti; een treurige herinnering aan een bijzonder pijnlijke periode in de Albanese geschiedenis.
Als we aan komen lopen, zien we twee mensen de piramide beklimmen. En dat willen de kinderen natuurlijk ook. Maar eerst vindt zoon P nog even een geocache bij de Vredesbel die voor de piramide hangt; een kunstwerk dat in 1999 gemaakt werd van duizenden kogelhulzen. Sander rent met zoon P omhoog voor een blik over de stad. Omlaag glijdt zoon P over de gladde stenen en als hij even later ook met zijn broer en zus een stukje omhoog geklommen en omlaag gegleden is, keert hij vloekend terug met een groot gat in zijn broek en zijn onderbroek. En ook de broek van zoon M heeft dit avontuur niet overleefd…
Paddenstoelvormige bunkers
Als we uitgelachen zijn, lopen we door richting het i Madh Kodrat e Liqenit park in het zuiden van de stad. Onderweg passeren we Postblloku (checkpoint). Vroeger was hier de ingang naar het hermetisch afgesloten residentiële district waar Hoxha en zijn getrouwen woonden. Nu is het een park met overblijfselen uit andere tijden zoals een stuk van de Berlijnse muur en een paddenstoelvormige bunker. Het verhaal gaat dat de ontwerper van de paddenstoelvormige bunkers zo overtuigd was van zijn ontwerp dat hij een tankaanval verordonneerde op een bunker waarin hij zelf ging staan. Toen hij er zonder een schrammetje uitkwam, bestelde de angstige dictator Hoxha er direct enkele tienduizenden om overal in het land te plaatsen. Ze zijn nog steeds te zien, onverwoestbaar als ze zijn. Aan het andere uiteinde van het park is een speeltuintje, waar de kinderen wel een half uur zoet zijn.
Onder de locals…
Van het i Madh Kodrat e Liqenit park word ik niet echt vrolijk. Oké, het is de plek waar de Albanezen naar toe gaan voor een wandeling of een picknick, maar ik vind het park en het kunstmatig aangelegde meer daarin niet erg aantrekkelijk. Bovendien vind ik het te druk. We besluiten dan ook niet te blijven en langzaamaan richting ons B&B te lopen. Het wordt al donker dus eindigen we onze stadswandeling door Tirana met kinderen op een terrasje voor een drankje en een tosti; kunnen de kinderen direct naar bed als we ‘thuis’ zijn.
En zo worden we zomaar één met de locals. Het was me gisteren al opgevallen dat heel Tirana uitloopt, zodra de zon onder is en de temperatuur daalt. Dat Tirana dan ineens een heuse metamorfose ondergaat, van bijna uitgestorven naar bruisende stad! De terrassen en pleinen zitten vol met gewone Albanezen die geniet van de verkoeling van de avond na een dag in de bloedhitte. Het is heerlijk om daar tussen te zitten zonder op te vallen. Om zo gemakkelijk onderdeel te zijn van het gewone dagelijkse leven op een vreemde plek. En terwijl de kinderen op het terras spelen met Albanese kinderen, geniet ik van het feit dat ik in deze stad ben. Een stad waar weinig bijzonders te zien is, maar die bijzonder is in z’n eigenheid. En stad met een vibe waar ik me helemaal thuis voel.
Wil je net als wij rondreizen door Albanië? Dan heb je zeker wat aan deze reisinformatie Albanië.
