Een herfstwandeling door de Kaapse Bossen met spectaculair uitzicht

De herfst is misschien niet mijn favoriete jaargetijde qua weer, maar ik vind het een heerlijke tijd om door het bos te wandelen. Om te genieten van de herfstkleuren en de vele paddenstoelen te bewonderen… Het is dan ook jammer dat we niet zoveel bos hebben in de buurt van Rotterdam. Als alternatief koos ik de Utrechtse Heuvelrug voor een herfstwandeling door de Kaapse Bossen.

Kaapse Bossen

Hoewel ik al vaker op de Utrechts Heuvelrug gewandeld heb, ben ik nog nooit in de Kaapse Bossen geweest. Dit bos ligt bij Doorn en werd halverwege de 18de eeuw aangeplant als productiebos door de heer Swellengrebel. Swellengrebel had als gouverneur van de Nederlandse Kaapkolonie gediend bij Kaapstad en het licht glooiende gebied – te danken aan de voorlaatste ijstijd – deed hem denken aan Zuid-Afrika. Daarom noemde hij zijn landgoed ‘Kaapse Bossen’. Eind 19de eeuw is het de heer Van der Lee, die van de Kaapse Bossen een recreatiebos maakt, met brede lanen en een combinatie van naald- en loofbomen. Aan de mensen die er wilden wandelen, vraagt hij 10 cent entree. Na zijn dood in 1938 komen de Kaapse Bossen te koop te staan. Pas in 1953 worden ze verkocht, aan Natuurmonumenten.

Ik koos overigens niet voor niets voor een herfstwandeling door de Kaapse Bossen. Want in de Kaapse Bossen staat uitkijktoren De Kaap. En vanaf dit 25,6m hoge gevaarte heb je een fantastisch uitzicht over de omgeving. Ik zag er een foto van op instagram die zo mooi was, dat ik dat uitzicht met eigen ogen wilde zien. 

Wandelroutes

Er zijn verschillende parkeerplaatsen langs de N225 (Doorn-Leersum) en de N227 (Doorn – Maarn) vanwaar je je wandeling door de Kaapse Bossen kunt starten. Wij kiezen voor parkeerplaats Groene Entree Kaapse Bossen omdat dat het startpunt is van twee van de wandelroutes van Natuurmonumenten door dit gebied: Kaapse Bossen (5 km) en Hoogtepunten Kaapse Bossen (9 km). Beide routes komen langs De Kaap. Wij kiezen de langste.

De lange route is op de meeste plekken gemarkeerd met een donkerblauwe streep op een paaltje met een gelig wandelbordje. Maar… op twee plekken loopt de route van Natuurmonumenten net anders zodat je nog meer hoogtepunten van de Kaapse Bossen kunt zien. Ik denk dat we teveel gekletst hebben onderweg of dat het soms toch iets te hard regende, want nu ik de beschrijving van de route nog eens goed lees, realiseer ik me dat ik een deel van de hoogtepunten helemaal gemist heb. Ik heb duidelijk niet goed opgelet en gewoon de blauwe markering gevolgd…

Herfstkleuren en paddenstoelen

Helemaal geen straf hoor, want het is – ondanks het grijze weer – prachtig in de herfstige Kaapse Bossen. De kleuren van de bladeren, de geuren van een nat bos, de paddenstoelen die we tegenkomen… En natuurlijk zien we onderweg wel iets. De huisjes die hoorden bij tramremise Sandenburg bijvoorbeeld. En de grindkuilen langs het pad; een overblijfsel van de grindwinning (met de hand) in dit gebied. En landgoed De Ruiterberg, maar dan wel alleen het Poortgebouw.

Uitkijktoren De Kaap

Na een kleine 6 km komen we bij Uitkijktoren De Kaap. Grappig genoeg zien we het enorme bouwwerk pas als we er ongeveer onderstaan, zo vol blad is het herfstbos nog. De houten toren is in 2006 gebouwd door Natuurmonumenten op een heuvel van 40 meter hoog. Tel daar bijna 26 meter bij op en je bent hoog genoeg om over de boomtoppen te kijken. Vroeger waren er ook al uitkijktorens in de Kaapse Bossen. Zo bouwden de familie Van der Lee er begin 20ste eeuw twee: de Houten Kaap en de IJzeren Kaap. Beide torens zijn verdwenen, maar op de plek van de Houten Kaap staat nu dus Dé Kaap. 

Het is even klimmen naar het uitkijkplatform dat net onder de top aan de toren lijkt te hangen. Niet echt een fijne plek voor mensen met hoogtevrees. Maar als je daar geen last van hebt, dan is dit de plek voor een fantastisch uitzicht over het bos. Het platform loopt niet helemaal rond, maar je hebt toch een uitzicht van 360 graden. Bij helder weer zie je onder andere de Dom van Utrecht, de kerktorens van Amersfoort, de brug over de Lek bij Culemborg en de Pyramide van Austerlitz. Ik doe mijn best deze ijkpunten te ontwaren in de verte, terwijl dikke regenwolken zich samenpakken boven mijn hoofd…

Helenaheuvel

Vanaf De Kaap vervolgen we onze herfstwandeling door de Kaapse Bossen, waarbij we de Doornse Kei – die de familie Van der Lee als toeristische attractie in het bos plaatste – geheel missen. Als we langs Chalet Sint Helenaheuvel komen, besluiten we even te stoppen voor een drankje. Dit theehuis en restaurant werd in de jaren ‘30 gebouwd als theeschenkerij. Het bijzondere gebouw is vernoemd naar de dochter van de eerste eigenaar van de Kaapse Bossen – Helena Swellengrebel – en staat op de gelijknamige heuvel. Vroeger was dit de plek waar je een toegangskaartje voor de Kaapse Bossen kon kopen. Jammer genoeg is het te koud om op het terras te zitten, maar ook van binnenuit heb je een mooi uitzicht over de omgeving. Het bijna ronde theehuis is sfeervol ingericht met een open haard en wild-details. 

Vanuit het Chalet steken we in de regen een stuifzandveldje over dat herinnert aan het heidegebied dat de Kaapse Bossen ooit was. Ook in dit laatste stuk van onze herfstwandeling door de Kaapse Bossen blijven we stug de blauwe route volgen. Daardoor missen we gewoon ook de Stenen Tafel die hier door de Van der Lee’s geplaatst is en waarvan het blad – een molensteen – afkomstig is uit een molen in Wijk bij Duurstede. Nou ja… volgende keer beter.

Korte herfstwandeling door de Kaapse bossen

Heb je geen zin om 5 of 9 kilometer te wandelen, dan kan je ook voor een kortere route kiezen. Vanaf parkeerplaats Groene Entree Kaapse Bossen kan je direct naar De Kaap lopen. Heen en terug is dat ongeveer 2 km. Vanaf parkeerplaats Helenaheuvel start de korte wandelroute Rondje Helenaheuvel in de Kaapse Bossen. Deze route die gemarkeerd is met gele pijlen is 1,8 km lang.

Wandelen op de Utrechtse Heuvelrug

De Kaapse Bossen maken deel uit van de Utrechtse Heuvelrug. 425 hectare van 10.000 ha om precies te zijn en 1 grondeigenaar van 25. Wandelen op de Utrechtse Heuvelrug is een aanrader in elk jaargetijde. De NS-wandelroute Utrechts Heuvelrug – 14 km van station Driebergen-Zeist naar station Maarn – liep ik al meerdere malen op verschillende momenten in het jaar. En elke keer word ik weer verrast door de diversiteit die je onderweg tegenkomt.